Của cải

¹ Vì thao thức của kẻ giàu, thân xác tiêu hao,

nỗi âu lo đánh bạt giấc ngủ.

² Lo âu về kế sinh nhai phá rầy giấc điệp,

nó làm mất ngủ hơn cơn bịnh nặng.

³ Người giàu lao đao và lo tích của,

nó có nghỉ, nó lo hưởng lạc.

⁴ Kẻ nghèo lao đao hao tổn sức lực,

nó có nghỉ, nó đành thiếu thốn.

⁵ Chạy theo vàng, sao cho khỏi tội;

ham cái lợi, tất sẽ lạc đường.

⁶ Lắm kẻ đã thành tôi mọi thờ vàng,

và bị ma lực châu ngọc bắt.

⁷ Ðó là bẫy cho đứa ngu ngốc,

những đứa ngây ngô sẽ mắc cạm.

⁸ Phúc thay người chẳng bợn vết nhơ,

không thác lạc theo dõi Mammon.

⁹ Người là ai? Ðể chúng tôi mừng chúc,

vì giữa dân người, người đã làm sự lạ.

¹⁰ Người đã bị vàng bạc cám dỗ, mà vẫn toàn nguyên,

thật người có lý để mà tự hào,

người đã có thể thác lạc, mà đã chẳng lạc,

có thể làm hại đồng loại mà đã không muốn.

¹¹ Bởi thế hạnh phúc của người sẽ kiên cố,

và công hội sẽ cao rao đức nghĩa của người.

 

Tiệc tùng

¹² Hỡi con, (nếu con) ngồi vào bàn của một ông lớn,

con đừng há họng,

đừng nói: "Thực là đủ thứ trên bàn!"

¹³ Nghĩ xem thật đáng ghét con mắt tà vạy,

-- Trong mọi vật Thiên Chúa đã dựng

không gì xấu hơn con mắt --

ấy vì thế mà trước sự gì nó cũng khóc.

¹⁴ (Chủ) ngó đâu, con chớ chìa tay,

đừng đụng tới đĩa, một trật với chủ.

¹⁵ Hãy tôn trọng đồng loại con như chính mình,

hãy nghĩ cho chín điều con không thích.

¹⁶ Hãy ăn như một người, những gì đặt trước mặt con,

đừng xông xả vào, kẻo làm người ta gớm.

¹⁷ Vì lễ độ, hãy lo xong trước,

đừng làm như đứa háu ăn, kẻo bị người ta cạch.

¹⁸ Dẫu có ngồi giữa cả đám đông,

con cũng chớ chìa tay trước người bên cạnh.

¹⁹ Dĩ nhiên, với người hiểu biết ít cũng đả rồi,

và trên giường tiệc nó sẽ không phải mửa ói.

²⁰ Ðau đớn, mất ngủ, bồn chồn, nghẹn thở,

hoắc loạn: Phần của đứa ngu.

Giấc ngủ dưỡng sinh, phần bụng chừng mực,

và sáng dậy thì tinh thần sảng khoái.

²¹ Nhỡ ra vì bữa thịnh soạn, người con ấm ách,

con hãy mửa đi, con sẽ nguôi ngoai.

²² Nghe đây, hỡi con, chớ có khinh ta,

sau này con sẽ hội ra ý của lời ta.

Trong mọi việc làm hãy giữ chừng mực,

và không tai tật nào xảy đến cho con.

²³ Chủ hậu, môi môi chúc tụng,

về lòng tốt của ông, chúng sẽ bền lâu.

²⁴ Chủ sẻn, cả thành nhiếc móc,

về dạ hẹp hòi ông, chứng sẽ bền lâu.

 

Rượu

²⁵ Và cả khi ngồi đánh chén, con đừng đóng bộ anh hùng,

vì rượu mới đã làm lắm người chuếnh choáng.

²⁶ Lửa lò thử công của thợ rèn,

rượu cũng thử con nhà gia giáo.

²⁷ Với người ta, rượu như liều thuốc bổ,

nếu uống vừa chừng,

còn gì là sống nếu thiếu rượu,

nó được dựng nên từ đầu để nên cái thú trên đời.

²⁸ Lòng phơi phới hân hoan, khoan khoái,

rượu uống phải thời vừa sức.

²⁹ Nhức đầu, thô tục, nhục nhã,

uống rượu vào lúc hung hăng sát khí.

³⁰ Với đứa ngu, men nồng tăng gia cạm bẫy,

giảm suy sức lực, làm cho nhừ đòn.

³¹ Trong tiệc rượu chớ đả tới đồng loại,

đừng phá cuộc vui của nó.

³² Ðừng buông lời mạ lị,

đừng xin xỏ làm nó khó chịu.