Ðừng dựa vào vẻ bên ngoài

¹ Khôn ngoan, phận hàn vi ngẩng đầu,

và đặt ngồi giữa hàng quyền quí.

² Ðừng khen ai vì đẹp.

Ðừng nhờm tởm ai vì dị tướng.

³ Ong nhỏ nhất trong muôn loài có cánh,

nhưng mật của nó đứng đầu sản phẩm.

⁴ Ðừng nhạo người mặc rách rưới,

đừng diễu những kẻ qua ngày tân khổ.

Vì lạ lùng thay các việc Yavê,

công trình của Người khuất với phàm nhân.

⁵ Ðời kẻ thiên ma bách chiết đã ngự ngai vàng,

và vô danh tiểu tốt lại mang vương miện.

⁶ Lắm kẻ oai quyền đã mang nhục thảm thê,

những bậc vị vọng bị phó nộp tay Người.

 

Ðắn đo

⁷ Trước khi tra cứu, chớ nói là sai,

truy tầm đi đã, rồi trách cứ.

⁸ Chớ trả lời trước khi nghe,

giữa huấn từ, chớ nói leo.

⁹ Việc vô can, đừng nổi cáu quàng xiên,

gian hùng tranh tụng, đừng đứng lên can.

¹⁰ Hỡi con, tại sao ôm đồm lắm chuyện?

Kẻ hối thêm giàu, tất không sạch tội.

Hỡi con, có chạy, con cũng không kịp,

có tìm, con cũng chẳng gặp.

¹¹ Có kẻ vất vả, lao đao liến thoắng,

nhưng để mất hút đằng sau.

 

Tin cậy nơi một mình Chúa

¹² Có kẻ bại hoại hững hờ,

vô tài và ê hề thất vọng;

nhưng mắt Yavê dủ thương đoái nhìn,

Người rũ nó sạch khỏi bùn nhơ.

¹³ Người cho nó ngẩng đầu, và nhắc nó lên.

Về nó, Người làm lắm kẻ ngạc nhiên.

¹⁴ Lành dữ, sống chết, nghèo giàu,

thảy đều do tự Yavê.

¹⁵ Khôn ngoan, minh mẫn, hiểu biết Lề luật,

yêu mến, và chính lộ do tự Yavê.

¹⁶ Ngu xuẩn và tối tăm đã được dựng nên cho lũ tội nhân.

Ác giả có ác họa đồng hành.

¹⁷ Ơn huệ Yavê tồn tại cho người đức nghĩa,

sủng ái của Người thành công luôn mãi.

¹⁸ Có kẻ sống trong túng quẫn đã nên giàu,

rồi thịnh lợi tạo tiêu tan:

¹⁹ Chính lúc nó nói: "Tôi đã gặp được an nhàn,

bây giờ tôi hưởng phần phúc của tôi",

nó không biết số phận nó sẽ ra sao,

(ngày) nó phải để lại tất cả cho kẻ khác mà chết.

²⁰ Phận vụ con hãy chuyên cần, hãy lấy đó làm vui thú,

con hãy già đầu trong công việc ấy.

²¹ Việc kẻ gian tà, con chớ lấy làm lạ,

hãy canh trước nhan Yavê, hãy trông đợi ánh sáng của Người.

Vì trước mắt Yavê nào có khó gì,

bỗng chốc mà cho kẻ nghèo xác xơ nên giàu có.

²² Thiên Chúa chúc lành, phần dành cho người đức nghĩa.

Ðến buổi, hy vọng của nó tất trổ rộ hoa.

²³ Ðừng nói: "Tại sao lại phải tốn công?

Nào sẽ báo bổ cái gì cho tôi?"

²⁴ Ðừng nói: "Có gì thì đã đủ,

đâu còn họa tai đến nữa?"

²⁵ Cái lành hôm nay làm quên cái dữ,

cái dữ hôm nay làm quên cái lành.

²⁶ Vì với Chúa thật là dễ dàng vào ngày mệnh chung,

trả lại mỗi người tùy theo đường đời của nó.

²⁷ Vào buổi hoạn nạn, khoái lạc cũng quên,

mút cùng đời người sẽ nói về nó.

²⁸ Trước khi mệnh một, đừng khoe ai có phúc,

vì vào lúc vận cùng con người sẽ lộ.

 

Coi chừng quân gian ác

²⁹ Ðừng bất kỳ ai cũng đưa vào nhà,

vì vô kể vết hằn do đứa nói hành.

³⁰ Như chim mồi trong lồng, lòng đứa kiêu cũng vậy,

như thám tử, nó rình những điều sơ hở.

³¹ Kẻ vu vạ đổi lành thành dữ,

toàn bích nó cũng vạch ra tì.

³² Một tia lửa nhen cả lò than,

đứa vô loài rình đổ máu.

³³ Hãy dè chừng kẻ dữ, vì nó chỉ đẻ ra dữ,

hãy sợ nó kéo xuống đầu con ô danh đời đời.

³⁴ Cho người lạ vào ở với con,

nó sẽ thay đổi nề nếp của con

và làm cho gia đình con ra khác lạ.