¹ Bạn thân đừng thành địch thủ.

Vì con chỉ chuốc lấy ô danh, xấu hổ,

và cũng vậy cho hạng bất lương hai lưỡi.

² Ðừng buông mình theo thói đam mê,

kẻo như con bò tót nó tàn phá sức lực con.

³ Nó có thể ngốn cả lá, hại đến quả,

và để lại cho một gốc cây khô.

⁴ Vì đam mê dữ dội tàn phá chủ nhân của nó,

khiến nó thành trò cười cho kẻ ghét nó.

 

Tình bạn

⁵ Miệng ngọt ngào thêm bạn hữu,

môi duyên dáng vồn vã hỏi chào.

⁶ Con hãy có nhiều kẻ chào hỏi con,

những bạn tâm phúc trong muôn người, hãy chọn một.

⁷ Kiếm bạn, hãy thử trước đã,

chớ vội vàng tin cậy vào nó.

⁸ Vì có bạn nhân dịp một thời,

lúc bĩ cực không còn đứng vững.

⁹ Trước là bạn, khi trở nên thù,

thì đi lật tẩy nội tình con ra.

¹⁰ Có bạn là bạn đồng bàn,

vào ngày tai họa không tìm thấy đâu.

¹¹ Con được thịnh vượng, nó như bóng với hình,

đon đả vào việc nhà con.

¹² Con gặp hoạn nạn, nó liền trở mặt, mà lánh mặt con.

¹³ Kẻ thù, con hãy lánh xa,

nhưng bạn bè, con hãy dè chừng.

¹⁴ Bạn trung tín, người bạn chắc chắn,

ai quen được như gặp một kho tàng.

¹⁵ Bạn trung tín, một điều vô giá,

cao quí không sao cân được.

¹⁶ Bạn trung tín, bảo trọng sinh mạng,

ai kính sợ Thiên Chúa sẽ gặp.

¹⁷ Kẻ kính sợ Thiên Chúa biết điều khiển tâm tình,

vì nó sao, bạn nó cũng vậy.

 

Học đàng khôn ngoan

¹⁸ Hỡi con, từ lúc thiếu thời, hãy chăm vào giáo huấn,

đến khi tóc bạc, con đạt được khôn ngoan.

¹⁹ Hãy ở gần bên khôn ngoan! Như người cày hay thợ gặt,

con có thể trông thu lượm nhiều hoa lợi,

vì khó nhọc chút ít vào việc khôn ngoan,

nhưng đến mai ngày con sẽ được hưởng trái trăng.

²⁰ Khôn ngoan thật quá lởm chởm cho kẻ ngu đần,

trí thiển cận sẽ không kham nổi.

²¹ Khôn ngoan như quả tạ để trên nó,

chẳng mấy chốc nó sẽ quăng đi.

²² Ðạo mầu thật rõ đúng tên,

đối với phần đông thật vô phương đạt đáo.

²³ Hãy nghe, hỡi con, hãy đón nhận ý nghĩ của ta,

đừng ruồng rẫy lời ta khuyên nhủ.

²⁴ Hay tra chân vào xiềng của khôn ngoan,

và cổ vào gông nó.

²⁵ Hãy kề vai vào mà mang lấy,

đừng giẫy nẩy dưới giây trói của nó.

²⁶ Với tất cả sinh lực con, con hãy lại gần,

và với toàn lực con,

con hãy giữ vững đường hướng khôn ngoan.

²⁷ Hãy theo đuổi, hãy đào, hãy tìm, hãy kiếm,

hãy nắm lấy, đừng buông.

²⁸ Vì sau cùng con sẽ hưởng an nghỉ của khôn ngoan,

nó sẽ đổi thành hoan lạc cho con.

²⁹ Cho con, dò lưới của nó sẽ nên đồn kiên cố,

xiềng xích của nó sẽ nên một chiếc kim bào.

³⁰ Ách của nó, một cỗ kim hoàn,

giây trói của nó, những giải gấm tía.

³¹ Con sẽ mặc lấy nó như áo vinh quang,

con sẽ đội lấy nó như triều thiên huy hoàng.

³² Hoài bão như thế, hỡi con, con sẽ khôn ngoan,

quan tâm như thế, con sẽ là xảo trí.

³³ Thích nghe, con sẽ thụ giáo,

để tai vào, con sẽ được giáo dục.

³⁴ Con hãy dừng lại trong đám hội người già,

ai khôn, con hãy níu lấy.

³⁵ Hãy nghe mọi huấn từ, và châm ngôn sâu sắc,

đừng để lọt mất lời nào.

³⁶ Hãy xem ai có trí tuệ, ngay từ sớm hãy chạy theo,

chân con hãy làm mòn ngưỡng cửa nhà người.

³⁷ Hãy thông hiểu giới luật của Ðấng Tối Cao,

lịnh Người truyền hay suy gẫm.

Chính Người, Người hiểu lòng con,

Người sẽ cho con nên khôn ngoan như con ước nguyện.