Bạn bè giả dối

¹ Bạn bè nào chẳng nói: "Ðây cũng chỗ thân thiết mà!"

Nhưng có người chỉ mang danh là bạn.

² Không buồn chết được sao

khi bạn bè thân hữu lại hoá nên thù địch?

³ Ôi, xu hướng xấu xa,

ngươi được hình thành theo khuôn mẫu nào

mà gieo rắc lừa bịp khắp dương gian như thế?

⁴ Có kẻ mừng rỡ khi thấy bạn vui,

nhưng lúc bạn gặp khó khăn thì liền trở mặt.

⁵ Có người thấy miếng ăn thì cùng bạn chịu khó,

nhưng khi phải chiến đấu thì chỉ biết phòng thân.

⁶ Tự thâm tâm, chớ quên bạn hữu,

lúc giàu có, cũng đừng làm ngơ.

 

Cố vấn

⁷ Cố vấn nào cũng đưa ra ý kiến,

nhưng có người góp ý vì lợi ích riêng tư.

⁸ Hãy thận trọng với người chuyên góp ý:

trước tiên cần biết hắn muốn gì,

- hắn góp ý chẳng qua vì tư lợi -

đừng để cho hắn lợi dụng con.

⁹ Hắn bảo: "Anh đi đúng đường rồi đó!"

rồi chỉ đứng xa xa mà nhìn,

xem chuyện gì xảy đến cho con.

¹⁰ Ðừng hỏi ý kẻ nhìn con bằng đôi mắt ngờ vực,

chớ tiết lộ dự tính cho kẻ ganh đua với con.

¹¹ Ðừng hỏi ý phụ nữ về tình địch của họ,

người nhát đảm về việc chinh chiến,

nhà buôn về việc mua, người mua về việc bán.

Chớ hỏi ý kẻ hay phân bì về việc cám ơn,

đứa bất nhân về việc làm phúc,

tên biếng nhác về bất cứ việc gì,

người làm thuê theo hạn kỳ về ngày hết hạn,

một đứa ở ươn lười về một công việc lớn.

Ðừng hỏi ý những hạng người như trên về bất cứ chuyện gì.

¹² Nhưng hãy năng đến với một người đạo đức,

người con biết là vẫn tuân giữ lệnh truyền,

người tâm đầu ý hợp với con, biết cảm thông khi con lầm lỡ.

¹³ Rồi con cứ bụng bảo dạ mà làm,

vì chẳng còn ai đáng tin hơn.

¹⁴ Nhiều khi tâm hồn báo cho con người biết rõ,

hơn cả bảy người đứng gác trên trạm cao.

¹⁵ Nhưng quan trọng hơn hết:

con hãy cầu xin Ðấng Tối Cao dẫn con đi theo đường chân lý.

Khôn ngoan thật, khôn ngoan giả

¹⁶ Bắt đầu làm việc là phải suy nghĩ,

trước khi thi hành thì phải đắn đo.

¹⁷ Từ tâm não mà tư tưởng phát sinh

hướng về bốn lãnh vực:

¹⁸ thiện với ác, sinh với tử,

nhưng cả bốn luôn bị cái lưỡi chi phối.

¹⁹ Có người dạy thiên hạ thì thông minh,

nhưng vô tích sự đối với chính mình.

²⁰ Kẻ hay lý sự thì bị chê ghét,

người như thế chỉ chết đói mà thôi.

²¹ Quả thật, nó không được Ðức Chúa ban ân sủng,

vì nó chẳng khôn ngoan chút nào.

²² Có kẻ khôn, nhưng chỉ để tìm lợi cho mình,

vì hiểu biết của nó chỉ mang lại lợi ích cho bản thân.

²³ Người khôn thật chỉ vẽ cho dân,

hoa quả kiến thức của người đó rất là đáng tin cậy.

²⁴ Người khôn ngoan hưởng phúc lộc đầy tràn,

ai thấy họ cũng khen là có phúc.

²⁵ Ngày đời của mỗi người đều có số, có hạn,

chỉ ngày của Ít-ra-en mới vô số, vô cùng.

²⁶ Người khôn ngoan thì được dân tín nhiệm,

và danh thơm tồn tại đến muôn đời.

 

Sống tiết độ

²⁷ Con ơi, trong cuộc sống, hãy lượng lấy sức mình,

thấy gì có hại, con chớ chiều theo.

²⁸ Vì không phải mọi sự đều hợp với mọi người,

đâu phải cái gì ai ai cũng thích.

²⁹ Khi dự tiệc vui, chớ ăn uống vô độ,

đừng hễ thấy miếng ăn là sấn vào,

³⁰ vì tham thực cực thân,

ăn quá nhiều sinh bội thực.

³¹ Lắm người thiệt mạng vì mê ăn mê uống,

còn ai cẩn thận thì được sống lâu.