Của cải

¹ Thức đêm vì của cải làm hao mòn thân xác,

bận tâm về nó sẽ mất giấc ngủ ngon.

² Bận tâm vì sinh kế cũng không sao chợp mắt,

lâm cơn bệnh nặng là mất giấc ngủ ngon.

³ Người giàu vất vả thì của cải gia tăng,

ngưng làm việc là đi tìm lạc thú.

⁴ Người nghèo vất vả vẫn thiếu hụt miếng ăn,

ngưng làm việc là bần cùng thiếu thốn.

⁵ Ðã ham tiền không sao công chính được,

chạy theo lợi lộc ắt sẽ lỗi lầm.

⁶ Bạc tiền khiến cho bao người sa ngã,

thế nào cũng đưa họ đến hư vong.

⁷ Nó là cái bẫy cho ai say mê nó, hết mọi kẻ ngu si sẽ sa vào.

⁸ Phúc thay ai giàu có mà vô tội,

không chạy theo của cải, tiền tài.

⁹ Người đó là ai để chúng ta khen là có phúc,

vì trong dân mình người đó khiến cho bao người thán phục?

¹⁰ Ai đã trải qua thử thách đó và nên hoàn hảo?

Người ấy có lý do để tự hào.

Ai có thể phạm lỗi mà không phạm lỗi

có thể làm điều ác mà đã không làm?

¹¹ Của cải người ấy sẽ tồn tại,

công đức người ấy sẽ được cộng đoàn tán dương.

 

Tiệc tùng

¹² Khi ngồi trước mâm cao cỗ đầy, đừng hả họng thốt lên:

"Chà! Thịnh soạn quá!"

¹³ Hãy nhớ rằng: mắt hau háu là điều chẳng hay.

Có thụ tạo nào tệ hơn con mắt?

Gặp chi nó cũng phát khóc (vì thèm).

¹⁴ Miếng người khác đã nhằm, con đừng đưa tay tới,

đừng giành với họ trên cùng một đĩa.

¹⁵ Hãy suy bụng ta mà nghĩ ra bụng người,

làm việc gì cũng phải đắn đo cân nhắc.

¹⁶ Những món đã dọn ra,

hãy ăn làm sao cho xứng một con người,

đừng nhai nhồm nhoàm kẻo bị khinh chê.

¹⁷ Hãy tỏ ra có giáo dục mà buông đũa trước.

Ðừng háu ăn kẻo người ta bực mình.

¹⁸ Chung mâm với nhiều người, con đừng cầm đũa trước.

¹⁹ Người có giáo dục thì chút ít cũng vừa,

trên giường nằm sẽ không tức bụng.

²⁰ Ăn chừng mực sẽ ngủ thoải mái,

thức dậy sớm, tâm hồn được thảnh thơi;

kẻ ăn uống quá độ thì mất ngủ đã đành,

mà còn bị thượng thổ hạ tả.

²¹ Nếu đã bị ép phải ăn,

hãy đứng lên ra ngoài mà ói, con sẽ thấy dễ chịu.

²² Con ơi, hãy nghe ta, chớ có khinh thường,

sau này con sẽ thấy là ta nói đúng:

Trong mọi việc con làm, hãy giữ chừng giữ mực,

thì chẳng bệnh tật nào chạm tới con.

²³ Chủ nhà hào hoa, người người ca tụng,

thiên hạ còn kể mãi về lòng tốt của ông.

²⁴ Chủ nhà sẻn so, cả làng đàm tiếu,

thiên hạ có kể về sự hẹp hòi đó thì cũng phải thôi.

 

Rượu

²⁵ Khi uống rượu, đừng lên mặt anh hùng,

vì rượu đã làm cho lắm kẻ ra thân tàn ma dại.

²⁶ Như lửa thử độ bền của thép,

rượu cũng thử lòng người

trong cuộc đọ sức anh hùng lưu linh.

²⁷ Rượu đem lại cho con người sức sống,

nếu biết uống có chừng có mực.

Sống không có rượu thì sống làm chi?

Rượu đã được tạo thành cho người ta phấn khởi.

²⁸ Tâm hồn sung sướng, lòng dạ hân hoan,

nếu uống rượu đúng thời đúng mức.

²⁹ Thật cay đắng cho tâm hồn

khi quá chén vì bị nói khích và ngã quỵ.

³⁰ Ma men khiến đứa ngu nổi khùng mà chuốc hoạ vào thân:

sức lực tiêu hao, mình mang thương tích.

³¹ Trong tiệc rượu, đừng khiêu khích kẻ đồng bàn,

đừng hạ nhục nó lúc nó đang vui nhộn,

đừng buông lời trách móc,

cũng đừng đòi nợ nó kẻo nó nổi sùng.