Ðừng xem mặt bắt hình dong

¹ Người hèn mọn mà khôn ngoan vẫn có thể ngẩng đầu,

và được ngồi giữa những người làm lớn.

² Ðừng khen một người đàn ông vì người ấy đẹp,

và đừng gớm ghét ai vì vẻ bên ngoài.

³ Trong các loài có cánh, ong là bé hơn cả,

thế mà nó làm ra chất ngọt hảo hạng.

⁴ Chớ khoe khoang vì bộ áo bên ngoài,

cũng đừng tự cao trong ngày được vinh dự.

Công trình của Ðức Chúa thật lạ lùng,

nhưng vẫn là bí ẩn đối với phàm nhân.

⁵ Nhiều bậc đế vương phải ngồi xuống đất,

còn kẻ không ai ngờ lại được mang vương miện.

⁶ Lắm người quyền thế bị nhục nhã ê chề,

và nhiều kẻ cao sang bị nộp vào tay người khác.

 

Cân nhắc và đắn đo

⁷ Chưa tra xét thì đừng buộc tội,

suy nghĩ trước rồi hãy trách móc sau.

⁸ Chớ trả lời khi chưa nghe rõ,

người ta đang nói thì chớ ngắt lời.

⁹ Về chuyện không can gì tới con, con đừng cãi cọ,

chớ dây mình vào cuộc tranh chấp của quân tội lỗi.

¹⁰ Con ơi, chớ lo toan nhiều công việc,

có tăng thêm nhiều vẫn chẳng được yên;

có hối hả mấy cũng chẳng tới đâu,

có chạy đàng nào cũng không thoát nổi.

¹¹ Có người càng vất vả, nhọc nhằn và hấp tấp,

thì lại càng không đạt được gì.

Tin cậy vào một mình Thiên Chúa

¹² Có người yếu đuối cần được nâng đỡ,

sức lực thua kém, túng thiếu trăm bề,

mà Ðức Chúa lại ghé mắt nhìn xem, để thi ân cho họ,

và cất nhắc họ lên khỏi cảnh khốn cùng.

¹³ Người làm cho họ ngẩng đầu hiên ngang,

khiến nhiều kẻ phải ngạc nhiên về họ.

¹⁴ Lành dữ, sống chết, giàu nghèo, tất cả đều do Ðức Chúa.

¹⁷ Phúc lộc của Ðức Chúa còn mãi cho những người đạo hạnh,

và tình thương của Người hướng dẫn họ đến muôn đời.

¹⁸ Có kẻ giàu vì vun quén và keo kiệt,

và đây là phần thưởng của nó:

¹⁹ Khi nó nói: "Tôi đã tìm được an nhàn,

của tôi làm ra, bây giờ tôi hưởng",

thì nó đâu biết thời gian mình sống còn bao lâu;

nó sẽ bỏ lại của cải cho người khác và sẽ chết.

²⁰ Hãy cứ bổn phận của con mà làm cho chu đáo,

và chăm lo công việc cho đến già.

²¹ Ðừng phục người tội lỗi vì các công việc của nó,

nhưng hãy tin vào Ðức Chúa,

và công việc của con, hãy chịu khó mà làm,

vì làm cho kẻ nghèo bỗng nhiên nên giàu có,

đối với Ðức Chúa, là chuyện thật dễ dàng.

²² Phúc lành của Ðức Chúa là phần thưởng cho người đạo hạnh,

trong giây lát Người làm cho phúc lành nở rộ như hoa.

²³ Con đừng nói: "Tôi cần gì đây?

Rồi ra tôi còn phải có những của nào nữa?"

²⁴ Ðừng nói: "Tôi đầy đủ cả rồi,

từ đây tôi còn gặp bất hạnh nào nữa đâu?"

²⁵ Ngày gặp vận may, người ta quên nỗi bất hạnh,

và ngày gặp bất hạnh, người ta chẳng nhớ đến vận may.

²⁶ Trong ngày mệnh chung,

trả cho con người theo lối họ đã sống,

đối với Ðức Chúa, là chuyện thật dễ dàng.

²⁷ Khổ cực một giờ làm quên lạc thú,

đến cuối đời, công việc của con người mới lộ ra.

²⁸ Ðừng khen ai có phúc trước khi họ lìa đời,

vì nhìn vào con cái, người

ta sẽ biết họ.

 

Coi chừng người gian ác

²⁹ Ðừng bạ ai cũng đưa về nhà,

vì kẻ xảo quyệt có trăm mưu ngàn kế.

³⁰ Chim mồi nhốt trong lồng làm sao,

thì tâm địa kẻ kiêu căng cũng thế;

nó như thám tử rình chờ con ngã quỵ.

³¹ Nó mưu toan đổi tốt thành xấu,

trong những cái hay nhất, nó cũng thấy tỳ ố đáng chê.

³² Một tia lửa làm cả đống than cháy bừng,

con người tội lỗi mưu toan chuyện đổ máu.

³³ Hãy đề phòng kẻ gian ác, vì nó mưu đồ chuyện xấu xa;

đừng để nó làm cho con ô danh đến muôn đời.

³⁴ Ðưa người lạ về nhà, nó sẽ làm cho con điên đảo,

khiến con thành xa lạ với thân quyến của con.