Nên nói hay làm thinh

¹ Có lời trách mắng không đúng lúc,

có kẻ thinh lặng mà lại biết điều.

² Thà trách mắng còn hơn giận dữ.

³ Người thú tội thì tránh được bao hệ luỵ.

⁴ Kẻ dùng bạo lực mà thi hành lẽ phải,

chẳng khác nào hoạn quan muốn hại đời con gái.

⁵ Có kẻ thinh lặng mà được kể là khôn ngoan,

còn kẻ ba hoa thì đáng ghét.

⁶ Có kẻ thinh lặng vì chẳng biết nói chi,

có kẻ thinh lặng để chờ thời.

⁷ Người khôn ngoan biết thinh lặng chờ dịp tốt,

còn kẻ bép xép, dại khờ lại bỏ lỡ cơ may.

⁸ Kẻ nhiều lời sẽ bị chán ghét,

người hiếu thắng thì bị khinh chê.

 

Những điều nghịch lý

⁹ Có khi lâm nạn lại thành công,

gặp may mà hoá thiệt thòi.

¹⁰ Có lúc cho đi mà con không được lợi,

có lúc cho đi lại được trả gấp đôi.

¹¹ Ðôi khi vinh quang đem lại nhục nhã,

kẻ thấp hèn lại được ngẩng đầu hiên ngang.

¹² Có kẻ sắm nhiều mà tốn ít,

nhưng thực ra phải trả gấp bảy lần.

¹³ Người khôn ngoan nói ít cũng

gây được thiện cảm,

lời hoa mỹ của kẻ ngu đần chỉ là thứ đổ đi.

¹⁴ Ích gì cho con quà biếu của đứa khờ dại:

nó biếu một mà trông được mười.

¹⁵ Nó cho thì ít, trách mắng thì nhiều,

miệng oang oang như thằng mõ,

hôm nay cho mượn, ngày mai đã đòi.

Người như vậy thật đáng ghét.

¹⁶ Kẻ ngu đần nói: "Chẳng có ai thân thiết với tôi,

việc nghĩa tôi làm, chẳng ai biết đến! "

¹⁷ Chịu ơn nó toàn những quân mạt hạng,

biết bao lần chúng cười nhạo nó!

 

Tránh ăn nói vụng về

¹⁸ Sẩy chân còn hơn lỡ miệng,

những kẻ gian ác cũng sụp đổ nhanh như thế.

¹⁹ Người thô lỗ thì giống như câu chuyện không hợp thời,

kẻ dốt nát cứ kể đi kể lại.

²⁰ Kẻ ngu đần không nói được dụ ngôn,

vì lúc phải nói, nó lại chẳng nói.

²¹ Do túng thiếu, có kẻ tránh được tội,

và không bị ray rứt lúc nghỉ ngơi.

²² Có người tiêu vong vì xấu hổ,

nó tiêu vong vì nể mặt đứa khờ.

²³ Có kẻ vì xấu hổ mà hứa hẹn với bạn hữu,

bỗng dưng biến người ấy thành kẻ thù.

 

Gian dối

²⁴ Nơi con người, nói dối là điều đê tiện xấu xa,

kẻ dốt nát cứ luôn mồm nói dối.

²⁵ Trộm cắp còn đỡ hơn nói dối,

nhưng cả hai đều chuốc lấy hư vong.

²⁶ Kẻ quen nói dối là kẻ vô liêm sỉ,

nỗi nhục không bao giờ rời xa nó.

 

Về sự khôn ngoan

²⁷ Kẻ ăn nói khôn ngoan được người khác kính nể,

người cư xử chín chắn được bậc quyền cao trọng dụng.

²⁸ Người làm ruộng thu lúa đầy bồ,

kẻ đẹp lòng các bậc quyền cao, dù có lỗi lầm, cũng được tha thứ.

²⁹ Bổng lộc và quà cáp làm mờ mắt bậc khôn ngoan,

khiến miệng họ mắc quai, không còn dám khiển trách.

³⁰ Khôn ngoan bị che giấu, kho tàng bị chôn vùi:

cả hai nào có ích chi?

³¹ Người che giấu sự đần độn

vẫn hơn kẻ che giấu sự khôn ngoan.