Sự bảo lãnh thiếu khôn ngoan

¹ Hỡi con, nếu con đã bảo lãnh cho một người bạn của mình,

hay đã bắt tay giao kèo với một người xa lạ,

² nếu con bị trói buộc vì những điều con đã hứa

hay vướng mắc vì những lời con đã nói ra,

³ thì con ơi, khi đã trót rơi vào tay người bạn,

muốn thoát thân, con phải làm điều này

là hãy đi lạy lục van xin nó.

⁴ Ðừng chớp mắt khép mi, chớ nghỉ ngơi yên giấc.

⁵ Hãy tìm cách thoát thân như linh dương thoát bẫy,

như chim thoát khỏi tay người tìm bắt chim.

Người biếng nhác và con kiến

⁶ Hỡi người biếng nhác, hãy đến xem loài kiến sống thế nào

và nhờ đó mà trở nên khôn.

⁷ Nó chẳng có thủ trưởng,

chẳng có giám sát, chẳng có lãnh đạo.

⁸ Nhưng mùa khô đến, chúng biết tích trữ thức ăn,

tới mùa gặt, chúng thu gom lương thực.

⁹ Hỡi người biếng nhác, ngươi còn nằm đó tới bao giờ?

Chừng nào ngươi mới ngủ dậy?

¹⁰ Ngủ một chút, chợp mắt một chút, khoanh tay nằm một chút,

¹¹ là cái nghèo sẽ đến như tên du thủ du thực,

cảnh bần cùng sẽ đột nhập như người có vũ trang.

Người xảo trá

¹² Ðây tên gian ác, đây đứa xấu xa,

nó tới lui, miệng buông lời dối trá,

¹³ nó nháy mắt, khều chân, dùng ngón tay ra hiệu.

¹⁴ Nó toan tính trong lòng mọi chước độc mưu thâm,

lúc nào cũng gieo bất hoà, xung khắc.

¹⁵ Thế nên tai hoạ sẽ giáng xuống nó thình lình,

bất ngờ nó bị suy sụp, vô phương cứu chữa.

Bảy điều Thiên Chúa ghê tởm

¹⁶ Có sáu điều làm Ðức Chúa gớm ghét,

có bảy điều khiến Người ghê tởm :

¹⁷ mắt kiêu kỳ, lưỡi điêu ngoa, tay đổ máu người vô tội,

¹⁸ lòng mưu tính những chuyện xấu xa,

chân mau mắn chạy đi làm điều dữ,

¹⁹ kẻ làm chứng gian thốt ra lời dối trá,

người gieo xung khắc giữa anh em.

Cha tiếp tục nhắn nhủ con

²⁰ Hỡi con, lệnh cha con truyền, hãy lo tuân giữ,

lời mẹ con dạy, chớ bỏ ngoài tai.

²¹ Những lời truyền dạy đó,

con hãy khắc trong tim, con hãy đeo vào cổ,

để ghi nhớ đêm ngày.

²² Những lời đó sẽ hướng dẫn con lúc con tới lui,

sẽ giữ gìn con khi con nằm xuống,

sẽ cùng con chuyện trò khi con thức dậy.

²³ Vì huấn lệnh là ngọn đèn, lời dạy dỗ là ánh sáng,

và lời quở trách bảo ban là đường dẫn tới sự sống,

²⁴ nhờ đó con sẽ được giữ gìn

khỏi tay người đàn bà trắc nết,

khỏi lời đường mật của người phụ nữ đã có chồng.

²⁵ Ðừng để sắc đẹp nó quyến rũ lòng con,

đừng để ánh mắt nó làm con mê mẩn.

²⁶ Vì gái điếm chỉ đòi một ổ bánh thôi,

còn người phụ nữ đã có chồng

làm hỏng cả một cuộc đời cao quý.

²⁷ Có ai dấu lửa trong người mà không bị cháy áo?

²⁸ Có ai đi trên than hồng mà không bị bỏng chân?

²⁹ Người giao du với vợ bạn mình cũng thế,

gần gũi nàng ắt bị trừng phạt thôi.

³⁰ Chẳng ai khinh đứa đi ăn trộm chỉ vì đói mà muốn có ăn.

³¹ Tuy nhiên nếu bị bắt,

nó phải đền gấp bảy, phải giao mọi của cải trong nhà.

³² Ðàn ông ngoại tình thì mất hết lý trí,

người phạm tội ấy tự huỷ hoại đời mình.

³³ Nó phải ăn đòn và mang tiếng xấu,

nỗi ô nhục của nó, không làm sao gột rửa.

³⁴ Vì người chồng sẽ nổi cơn ghen,

lúc trả thù, anh ta sẽ không mảy may thương xót.

³⁵ Mọi đền bù, anh ta sẽ không thèm nhận,

có đưa bao quà cáp, cũng một mực chối từ.