¹ Chớ phân bì với quân tội lỗi,

cũng đừng ham bè bạn với chúng,

² vì lòng chúng chỉ nghĩ đến bạo hành

và môi chúng toàn nói lời độc ác.

³ Có khôn ngoan mới dựng được nhà,

có sáng suốt mới biết xây cho vững.

⁴ Nhờ hiểu biết, phòng ốc mới đầy dư

mọi của cải sang trọng và quý giá.

⁵ Người khôn ngoan được nên mạnh mẽ,

kẻ hiểu biết làm sức mạnh gia tăng.

⁶ Khi giao chiến, cần lời chỉ đạo,

muốn thắng trận, cần nhiều cố vấn.

⁷ Ðối với kẻ ngu, đức khôn ngoan cao vời vợi,

nơi cổng thành, nó chẳng dám hé môi.

⁸ Kẻ mưu tính những chuyện gian tà

sẽ bị gọi là vua bịp bợm.

⁹ Kẻ ngu si chỉ mưu toan tội lỗi,

quân chế nhạo bị kẻ ghét người khinh.

¹⁰ Ngày khốn quẫn mà để mất tinh thần,

sức lực con ắt sẽ bị suy giảm.

¹¹ Hãy giải thoát những người bị đem đi giết,

cứu những ai lảo đảo bước đến pháp trường.

¹² Giả như con bảo: "Tôi đâu biết chuyện ấy,"

thì Ðấng đo lòng người lại không hiểu hết sao ?

Ðấng canh giữ lòng con thấu suốt cả,

Người sẽ thưởng phạt ai nấy theo việc họ làm.

¹³ Hỡi con, cứ ăn đi, mật ong ngon lắm,

mật ong nguyên chất ngọt ngào trong miệng con.

¹⁴ Con nên nhớ : đức khôn ngoan đối với con cũng vậy.

Nếu con gặp được, hẳn sẽ có tương lai,

và niềm hy vọng của con sẽ không tan vỡ.

¹⁵ Này kẻ gian, chớ rình rập nhà người công chính,

cũng đừng phá phách nơi họ ở.

¹⁶ Vì chính nhân có ngã bảy lần cũng đứng lên được,

còn kẻ ác cứ lảo đảo hoài trong cảnh tai ương.

¹⁷ Khi quân thù gục ngã, con đừng lấy làm vui,

lúc nó bị lảo đảo, lòng con chớ reo mừng,

¹⁸ kẻo Ðức Chúa trông thấy mà gai mắt

và không nổi giận với nó nữa đâu.

¹⁹ Ðừng ganh ghét với bọn bất lương,

chớ ghen tương cùng phường gian ác.

²⁰ Vì bọn bất lương chẳng có tương lai,

và ngọn đèn của phường gian ác sẽ tàn lụi.

²¹ Hỡi con, hãy kính sợ Ðức Chúa và nhà vua,

đừng giao du với những quân nổi loạn.

²² Vì tai hoạ sẽ giáng xuống bất ngờ,

cả hai sẽ tiêu diệt chúng ra sao, nào có ai lường được?

 

IV. Sưu Tập Những Lời Khác Của Bậc Khôn Ngoan

 

²³ Những câu sau đây cũng là của bậc khôn ngoan:

Xét xử thiên vị là điều không tốt.

²⁴ Ai bảo kẻ gian ác rằng: "Anh vô tội!"

thì sẽ bị các dân nguyền rủa, các nước cười chê.

²⁵ Còn ai răn đe nó, ắt sẽ được mừng vui

và phúc lành sẽ đến trên người đó.

²⁶ Ai trả lời thẳng thắn mới là người bạn thật.

²⁷ Hãy ổn định mọi chuyện bên ngoài

và thu xếp công việc đồng áng,

rồi sau đó mới lo dựng nhà.

²⁸ Ðừng vô cớ làm chứng hại bạn bè,

cũng đừng nói ngọt nói ngon mà lừa đảo họ.

²⁹ Con đừng nói: "Hắn đối xử với tôi ra sao, tôi xử lại với hắn như vậy.

Tôi trả báo từng người theo việc họ làm."

³⁰ Tôi đi ngang cánh đồng của người biếng nhác,

qua vườn nho của kẻ ngu si.

³¹ Và này: chỗ nào cũng um tùm gai góc,

khắp mặt đất phủ đầy cỏ dại,

tường đá bị sụp đổ hoang tàn.

³² Tôi đã nhìn và để tâm suy nghĩ,

tôi đã thấy và rút ra bài học này:

³³ Ngủ một chút, chợp mắt một chút,

khoanh tay nằm một chút,

³⁴ là cái nghèo sẽ đến với bạn như tên du thủ du thực,

cảnh bần cùng sẽ đột nhập như người có vũ trang.