Ptôlêmê ủng hộ Ðêmêtrius II

Ðánh Alexanđrô Balas

¹ Vua Aicập triệu tập quân binh nhiều như cát ngoài bãi biển cùng với nhiều chiến thuyền và tìm cách lấy mưu gian bá chủ nước của Alexanđrô mà đem sát nhập vào nước của ông. ² Ông tiến vào Syri với những lời ôn hoà, và dân các thành đã mở cổng cho ông và ra nghinh đón, vì có lệnh vua Alexanđrô truyền phải ra nghinh đón ông vì ông là nhạc phụ của nhà vua. ³ Nhưng khi Ptôlêmê đã vào các thành, ông lại đặt quân trấn giữ trong mỗi thành. ⁴ Khi ông đến gần Azôtô, người ta chỉ cho ông thấy đền thờ Ðagôn bị phóng hỏa, Azôtô và vùng cận giao bị tàn phá và thây chết nằm la liệt và dấu vết những người bị thiêu do bởi (Yônatan) phóng hoả trong trận giặc; vì người ta đã chất những đống thây chết dọc đường (vua) đi. ⁵ Họ thuật lại cho vua các điều Yônatan đã làm, mong vua sẽ khiển trách ông, nhưng nhà vua đã làm thinh. ⁶ Yônatan đã long trọng xuống Yoppê nghinh đón vua; hai bên chào mừng nhau và đã ngủ lại ở đó. ⁷ Yônatan đã đi với vua mãi đến sông gọi là Elêuthêrô, đoạn trở về Yêrusalem. ⁸ Còn vua Ptôlêmê thì đã chế phục các thành duyên hải cho đến Sêlêukia-trên-biển và suy tính mưu ác hại Alexanđrô. ⁹ Ông sai sứ đến với vua Ðêmêtrius mà rằng: "Ðến đây, ta hãy kết ước với nhau, và tôi sẽ gả cho ngài con gái tôi còn nơi Alexanđrô và ngài sẽ làm vua trên đế quốc của vương phụ ngài. ¹⁰ Tôi rất hối hận là đã gả con tôi cho hắn, vì hắn đã chực giết tôi". ¹¹ Ông trách móc như thế chỉ vì muốn được nước (của Alexanđrô). ¹² Ông đã bắt lại con ông mà gả cho Ðêmêtrius, rồi đoạn giao với Alexanđrô, và mối thù địch của họ đã lộ hẳn ra. ¹³ Ptôlêmê vào Antiôkia, và đội lấy vương miện Á châu, thành thử trên đầu ông, ông đội cả hai vương miện Aicập và Á châu. ¹⁴ Vào thời ấy, Alexanđrô đang tại Kilikia, vì dân trong vùng ấy đã dấy lên. ¹⁵ Alexanđrô nghe biết (các điều Ptôlêmê làm) thì đến giao chiến với ông; Ptôlêmê xuất binh nghinh chiến với một đạo binh hùng hậu và đã đánh cho Alexanđrô một trận tơi bời. ¹⁶ Alexanđrô trốn vào vùng Árập để nương ẩn ở đó. Và vua Ptôlêmê đã vinh thắng.¹⁷ Zabđiel người Árập đã chặt đầu Alexanđrô mà gửi lại cho Ptôlêmê. ¹⁸ Nhưng ngày thứ ba, vua Ptôlêmê cũng chết. Và những quân đóng trong các đồn đã bị dân các đồn hạ sát. ¹⁹ Ðêmêtrius lên làm vua năm 167.

 

Yônatan vây Thượng đồn

²⁰ Trong những ngày ấy, Yônatan tập hợp dân Yuđê lại để công hãm Thượng đồn ở Yêrusalem, và ông đã làm nhiều máy móc chiến cụ. ²¹ Có ít người là kẻ thù của dân tộc, những đứa vô lại, đã đến yết kiến vua và tin cho ông hay Yônatan đang vây Thượng đồn. ²² Nghe vậy, nhà vua thịnh nộ, và vừa được báo tin, lập tức vua chạy đi Ptôlêmai để thương nghị. ²³ Khi Yônatan nghe tin, ông truyền cứ tiếp tục vây (Thượng đồn); ông chọn một số kỳ mục của Israel và ít tư tế và liều mình xông vào nguy hiểm. ²⁴ Ông đem theo bạc vàng, áo quí và nhiều quà tặng khác mà đến gặp vua ở Ptôlêmai và được nghĩa với nhà vua. ²⁵ Những đứa vô đạo trong dân tộc đến tố cáo ông. ²⁶ Nhưng vua xử với ông như các vua trước đã xử đã làm, và đã nhắc ông lên trước các thân hữu của vua hết thảy. ²⁷ Vua y nhận cho ông chức thượng tế và tất cả các danh dự ông đã được trước, và cho ông ở cấp trên các đệ nhất thân hữu của vua. ²⁸ Yônatan xin vua miễn thuế cho Yuđê và ba hạt (cắt của Samari), và hứa dâng vua 300 tạ bạc (thế lại). ²⁹ Vua ưng thuận và đã viết thư cho Yônatan về tất cả các điều trên, điệu văn thế này:

 

Hiến chương mới cho Dothái

"³⁰ Vua Ðêmêtrius gửi lời chào Yônatan người anh em và dân tộc Dothái: ³¹ Ta cho sao lại gửi các khanh bản sao lục bức thư đã viết cho Lasthênê hoàng thân của ta về các khanh, ngõ hầu các khanh được tường: ³² Ðêmêtrius gửi lời chào vạn an Lasthênê, thượng phụ. ³³ Ðối với dân tộc Dothái thân hữu của ta và hằng cẩn thủ lòng tín trực với ta. ³⁴ Ta y nhận là của họ: cả bờ cõi Yuđê, và cả ba hạt Aphêrêma, Lyđđa, Ramathaim cùng tất cả vùng phụ cận đã tách khỏi Samari và cho sát nhập vào Yuđê, làm khu vực thuộc về tất cả những ai tế tự ở Yêrusalem, đối với thuế khóa hoàng triều nhà vua hàng năm thường thu của họ trước kia trên hoa lợi ruộng đất và trái trăng. ³⁵ Và những khoản khác ta có quyền thu: trên thập phân, trên thuế má ta có quyền đánh, trên ruộng muối, trên triều thiên mắc với ta, ta tha bổng tất cả kể từ nay. ³⁶ Không một khoản nào trong các điều ấy sẽ bị thủ tiêu, kể từ nay và mãi mãi về sau. ³⁷ Vậy nay khanh cho sao lục một bản mà trao cho Yônatan, để đặt trên Núi Thánh ở một chỗ được đặc biệt chỉ định".

 

Ðêmêtrius được Yônatan tiếp viện

³⁸ Vua Ðêmêtrius thấy xứ đã được yên hàn trước mặt ông và không gặp gì chống đối nữa, thì đã giải ngũ tất cả binh lực cho ai về quê nấy, chỉ trừ có binh tha bang, ông đã mộ nơi các đảo của các dân tộc. Do đó các binh lực tổ tiên để lại bắt đầu oán ghét ông. ³⁹ Tryphôn người thuộc về phe của Alexanđrô trước kia, khi thấy tất cả binh lực đều kêu ca chống lại Ðêmêtrius, thì đã đi gặp Yamliku, một người Árập nuôi dưỡng đứa con nhỏ của Alexanđrô. ⁴⁰ Y cố lừa người ấy để hắn trao hoàng tử cho mình, với mục đích là tôn làm vua kế vị cha; y tin cho Yamliku hay tất cả những gì Ðêmêtrius đã truyền và mối oán ghét binh lực có đối với vua; và y đã lưu lại đó nhiều ngày. ⁴¹ Yônatan sai người đến với vua Ðêmêtrius xin cho trục xuất khỏi Yêrusalem, quân ở thượng đồn, cùng quân đóng nơi các thành lũy, vì chúng hằng làm giặc với Israel. ⁴² Ðêmêtrius sai người đến nói với Yônatan: "Chẳng những ta sẽ làm thế cho khanh và dân tộc khanh, nhưng ta có cơ hội. ⁴³ Còn nay khanh sẽ được ta tri ân nếu khanh sai quân đến trợ chiến với ta, vì tất cả binh lực của ta đều đã phản ngụy". ⁴⁴ Yônatan đã sai đến với ông ở Antiôkia, ba ngàn quân thiện chiến. Họ đã đến với vua và nhà vua đã vui mừng khi thấy họ đến. ⁴⁵ Dân trong thành tụ tập lại ngay giữa thành lối 12 vạn, và muốn thủ tiêu nhà vua. ⁴⁶ Nhà vua chạy trốn trong cung; dân trong thành chiếm các phố xá và khởi sự tấn công. ⁴⁷ Vua gọi quân Dothái tiếp viện; và họ đã tập họp lại tất cả với nhau cạnh vua, đoạn phân tán ra trong thành và đã giết nội ngày ấy lối 10 vạn người trong thành. ⁴⁸ Họ đã phóng hỏa thành và bắt được nhiều chiến lợi phẩm trong ngày ấy cùng đã cứu được vua. ⁴⁹ Người trong thành thấy quân Dothái đã chế phục được thành như ý muốn, thì tâm thần bại họai và kêu gào khẩn vua rằng: "⁵⁰ Xin giơ tay hữu cho chúng tôi và dạy quân Dothái thôi tấn công chúng tôi và thành!" ⁵¹ Và chúng đã quăng khí giới và làm hòa. Người Dothái đã nên vinh hiển trước mặt vua và mọi người trong đế quốc của vua; họ đã được rạng danh trong đế chế của vua; rồi họ trở về Yêrusalem với nhiều chiến phẩm. ⁵² Vua Ðêmêtrius ngự ngai vương quyền của ông và xứ đã được yên hàn trước mặt ông. ⁵³ Nhưng ông đã lật lọng chối phắt tất cả những điều ông đã hứa, ông đã thay lòng đổi dạ đối với Yônatan và không báo đền chút gì những thịnh tình Yônatan có đối với ông, và đã ra sức bức bách Yônatan.

 

Yônatan chống lại Ðêmêtrius II

⁵⁴ Sau đó Tryphôn trở về, đem theo với mình Antiôkhô, còn là một trẻ nhỏ; Antiôkhô đã lên làm vua và đội vương miện. ⁵⁵ Tất cả các binh lực Ðêmêtrius đã hắt hủi đều tập hợp lại cạnh vua; họ đã giao chiến với Ðêmêtrius, ông này đã phải trốn và bị đánh tán loạn. ⁵⁶ Tryphôn đã bắt được voi chiến và chiếm Antiôkia.

⁵⁷ Antiôkhô-trẻ đã thư cho Yônatan rằng: "Ta y nhận cho khanh chức thượng tế; và ta đặt khanh cai bốn hạt và được liệt hàng thân hữu của vua". ⁵⁸ Vua đã gửi đến cho ông được uống bằng chén vàng, mặc bào cẩm điều và có cài bằng vàng. ⁵⁹ Vua đặt Simon anh của ông làm lãnh binh coi từ Bậc cấp Tyrô đến ranh giới Aicập. ⁶⁰ Ðoạn Yônatan ra đi kinh lược vùng bên kia sông và các thành; tất cả binh lực Syri tập hợp bên ông để trợ chiến; ông đã đến Ascalôn và người trong thành long trọng ra nghinh đón ông. ⁶¹ Từ đó ông đến Gaza; người thành Gaza đóng cổng lại, nên ông đã cho bao vây thành ấy và phóng hỏa vùng cận giao và hôi của. ⁶² dân Gaza khẩn xin Yônatan, và ông đã giương tay hữu cho họ và bắt lấy con cái những đầu mục của họ làm con tin và sai dẫn chúng về Yêrusalem. Ðoạn ông ngang qua cả vùng cho đến Ðama.

⁶³ Yônatan nghe tin là có những tướng của Ðemêtrius có mặt tại Keđes ở Galilê, với nhiều binh đội, vì muốn ông phải từ chức. ⁶⁴ ông đã nghinh chiến với họ, còn Simon anh ông, thì ông để ở tỉnh nhà. ⁶⁵ Simon hạ trại đánh Bet-Xur và tấn công thành ấy nhiều ngày rồi đã bao vây nhiều ngừơi trong thành. ⁶⁶ họ khẩn xin ông bắt tay hữu họ và ông đã giơ tay bắt. Ông đã trục xuất họ khỏi đó, chiếm lấy thành và đặt quân canh giữ. ⁶⁷ Yônatan và đạo binh của ông hạ trại bên bờ nước Gênnêsar và họ đến cánh đồng Asor rất sớm. ⁶⁸ Và này đạo binh của dân dị chủng ra chận đánh ông trong đồng bằng; chúng cũng đã tách một đội phục kích ông trên núi, còn chúng thì ra nghinh chiến trước mặt. ⁶⁹ quân phục kích vùng dậy khỏi chỗ của chúng và xông ra trận. ⁷⁰ thuộc hạ của Yônatan đều bỏ trốn hết, không còn một người ở lại chỉ trừ có Mattathya, con của Absalôm, Yuđa, con của Khalpi, những tướng cai quân. ⁷¹ Yônatan xé áo mình, rắc đất trên đầu và cầu nguyện. ⁷² Ðoạn ông trở lại đấu với kẻ địch và bắt chúng phải bỏ chạy tán loạn. ⁷³ Quân của ông đã bỏ chạy thấy vậy, thì quay về lại với ông và cùng với ông đã truy kích tới tận Kêđes, tận bản doanh của chúng và đã hạ trại nơi ấy. ⁷⁴ Ngày ấy quân dị chủng đã thiệt mạng lối 3000 người. Rồi Yônatan trở về Yêrusalem.