Antiôkhô Êpiphanê chết

¹ Vua Antiôkhô đi băng qua các miền thượng du và ông nghe tin là ở Batư, có Êlymai, một thành danh tiếng vì của cải bạc vàng; ² và đền thờ ở đó rất giàu có; trong đền thờ ấy có những màn trướng vàng, áo giáp và binh khí Dothái Alexanđro con của Philip, vua Makêđônia, người đầu tiên đã làm vua dân Hilạp đã để lại. ³ Ông đến và tìm cách đoạt thành cướp của; nhưng ông không làm được vì người trong thành biết việc ấy. ⁴ Và họ dấy binh chống cự lại; nên ông đã bỏ trốn, rời khỏi nơi ấy lòng đầy buồn tủi, để trở về Babilon. ⁵ Có nhiều người đến Batư báo tin cho ông là các đạo binh đi đánh xứ Yuđa đã bị bại. ⁶ Lysias cách riêng đã trẩy đi với binh lực hùng mạnh và đã phải tháo lui trước mặt họ. Họ đã được mạnh thế nhờ khí giới, binh lực và chiến phẩm vô số mà họ bắt được của các đạo binh họ đã đánh bại.

⁷ Họ đã đập phá "đồ ghê tởm" nhà vua đã cho xây trên tế đàn ở Yêrusalem; họ đã rào Thánh điện như xưa với những bức tường cao ngất, cũng như Bet-Xur thành của nhà vua. ⁸ Nghe xong các lời ấy, vua đã thất kinh rụng rời; ông đã liệt giường và lâm bịnh vì buồn phiền, bởi sự việc xãy ra như ông đã dự định. ⁹ Ông ở đó nhiều ngày, vì cứ bị dằn vặt bởi một nỗi buồn phiền vô hạn. Ông nghĩ mình sắp chết, ¹⁰ ông gọi lại tất cả các bạn hữu của ông và nói với họ: "Mắt tôi không chợp ngủ và lòng tôi bại hoại bởi âu lo. ¹¹ Tôi đã nói với lòng tôi: sau biết bao quẫn cùng tôi gặp, nỗi bồi hồi tôi đã vùi xuống! Vì tôi là người phúc hậu và được mến chuộng suốt thời tôi cầm quyền. ¹² Nhưng bây giờ tôi nhớ lại những sự dữ tôi đã gây ở Yêrusalem: Tôi đã lấy tất cả các đồ bạc đồ vàng ở đó, vô cớ tôi đã sai binh làm cỏ dân Yuđa. ¹³ Tôi nhận biết chính vì thế mà đã phải mang lấy các tai họa này. Và này tôi, tôi vong mạng trong phiền sầu khôn xiết nơi đất tha phương".

 

Antiôkhô V lên ngôi

¹⁴ Ông gọi Philip lại, một bạn thân của ông và đặt cai tất cả đế quốc. ¹⁵ Và ông trao cho Philip vương miện, cầm bào và bửu ấn, với trách nhiệm phải hướng dẫn Antiôkhô con ông, cùng dưỡng dục để lên ngôi (sau này). ¹⁶ Và vua Antiôkhô đã băng hà ở đó, năm 149. ¹⁷ Lysias được tin vua đã chết, thì liền tôn làm vua, Antiôkhô con ông, Lysias đã dường dục từ lúc thiếu thời, và gọi tên là Eupator.

 

Yuđa vây thượng đồn

¹⁸ Quân ở thượng đồn bủa vây Israel xung quanh Nơi Thánh và tìm các gây hấn (với dân) và trợ lực cho dân ngoại. ¹⁹ Yuđa mưu tính tiêu diệt chúng. Ông họp đại hội toàn dân để vây hãm chúng. ²⁰ Họ đã tập trung lại với nhau và bao vây Thượng đồn năm 150. Ông đã đắp ụ công đồn và đặt chiến cụ. ²¹ Có những người thoát được vòng vây, và ít đứa vô đạo trong Israel hùa rập với Chúng; ²² và chúng đã đến yết kiến vua và nói: "Cho đến bao giờ nữa bệ hạ mới tuyên án và báo phục cho anh em tôi? ²³ Chúng tôi đã thuận ý làm tôi vương phụ ngài và đi theo các điều ngài phán dạy, tuân giữ các giới lịnh của tiểu vương. ²⁴ Nhân vì thế đồng bào của chúng tôi đã xử với chúng tôi như người xa lạ; ai trong chúng tôi bị họ khám phá là bị xử tử, còn cơ nghiệp của chúng tôi thì bị cướp phá. ²⁵ Họ không chỉ giơ tay trên chúng tôi mà thôi, nhưng trên tất cả bờ cõi của ngài. ²⁶ Và này hôm nay họ đã đóng quân hãm Thượng đồn để chiếm lấy; họ đã phòng thủ Thánh điện và Bet-Xur. ²⁷ Nếu ngài không mau đón ngừa trước, họ sẽ còn làm già hơn, và ngài sẽ không có thể chận nó lại được".

 

Trận Bet-Zakarya

²⁸ Vua nghe các lời ấy, thì nổi giận. Ông triệu tập lại tất cả các bạn thân của nhà vua, Các tướng cai binh lực và các tướng cai xa mã. ²⁹ Và từ các nơi khác, các đảo trong các biển, những đội lính thuê đến với ông. ³⁰ Số binh lực của ông là một trăm ngàn, hai mươi ngàn kỵ mã, và ba mươi hai thót voi trận. ³¹ Ngang qua Iđumênia, chúng đến vây Bet-Xur; chúng giao chiến nhiều ngày và chế tạo máy móc. (Quân Dothái) đã xuất trận, phóng hỏa các máy móc và chiến đấu một cách anh dũng.

³² Yuđa đã rời bỏ Thượng đồn mà chiếm đóng quân ở Bet-Zakarya, đối diện với doanh trại của vua. ³³ Tảng sáng, vua dậy và chuyển binh đang hăng hái tiết qua đường đi Bet-Zakarya; binh lực dàn trận và loa chiến rúc thổi. ³⁴ Người ta bày huyết nho và dâu cho voi thúc chúng ra trận. ³⁵ Người ta phân phối các thớt voi giữa xác quân ngũ. Bên mỗi thớt voi, Người ta dàn một ngàn quân mình mặc áo giáp lưới sắt, đầu đội mũ chiến đồng, thêm năm trăm tinh binh kỵ mã dàn bên mỗi thớt voi. ³⁶ Các kỵ mã ấy uyển chuyển đến trước nơi voi phải đến và cùng đi theo moi chổ nó đi đến, không bao giờ được xa rời nó. ³⁷ Trên mỗi thớt voi có tháp gỗ chắc chắn làm thành chắn, và đai ghì vào mình voi; trên mỗi thớt voi có những người lực lưỡng (tức là) tam binh chiến đấu trên mình voi, và một quản tượng. ³⁸ Kỵ binh còn lại, thì nhà vua đặt bên này và bên kia nơi hai sườn đạo binh, để quấy nhiễu địch và làm là chắn cho quân ngũ.

³⁹ Khi mặt trời roi trên khiên mộc vàng và thau, thì núi non cũng phản chiếu và rực lên như đuốc lửa. ⁴⁰ Một phần đạo binh của nhà vua dàn trận trên các chỏm núi, phần khác nơi các chỗ trũng; chúng tiến lên chững chàng và lớp lang thứ tự. ⁴¹ Nghe tiếng ồn ào của lũ chúng, tiếng chân nện xuống, tiếng binh khí chan chát va chạm, ai ai cũng phải rùng mình: quả là một đạo binh lớn lao và hùng mạnh quá sức. ⁴² Yuđa và đạo binh của ông tiến lại để giao chiến; và đạo binh của nhà vua mất sáu trăm người thiệt mạng. ⁴³ Êlêazar Avaran thấy một thớt voi phủ giáp phục hoàng vương, nó vượt quá mọi con khác hết thảy, nên ông tưởng là có nhà vua trên mình nó. ⁴⁴ Và ông thí mạng mình để cứu dân ông và gây cho mình tên tuổi muôn đời. ⁴⁵ Ông cả gan chạy đến con voi ấy, ở giữa quân ngũ, chém giết hai bên tả hữu làm người ta tránh hai bên. ⁴⁶ Ông luồn dưới voi, mà đâm nó dưới (bụng) và giết chết nó; và nó đã quị xuống đất đè trên mình ông. Và ông đã chết ở đó. ⁴⁷ Người Dothái thấy thế mạnh của đế quốc và nhụê khí của binh lực, thì đã rút lui trước mặt chúng.

 

Bet -Xur đầu hàng - Sion bị vây

⁴⁸ Quân binh của nhà vua tiến lên Yêrusalem đánh họ, và nhà vua đóng quân đánh Yuđê và Núi Sion. ⁴⁹ Vua kết hòa với những người ở Bet-Xur và họ đã triệt thoát khỏi thành, bởi họ không còn lương thực để có thể chịu vây hãm được trong thành; là vì nó là năm Hưu lễ cho đất đai. ⁵⁰ Nhà vua chiếm lấy Bet-Xur và đặt quân đồn trú để canh giữ. ⁵¹ Nhà vua đóng quân lâu ngày trước Thánh điện và đặt ở đó những ụ công đồn, chiến cụ, máy phóng lửa, phóng đá, nỏ phóng tên bắn, ná bắn đá. ⁵² (Dothái trong thành) cũng tạo chiến cụ để chống lại chiến cụ của chúng, và đã chiến đấu nhiều ngày.

⁵³ Nhưng lương thực không có trong kho lẫm vì là năm thứ bảy, và những người đã được cứu thoát nạn từ các dân ngoại về Yêrusalem đã ăn hết những đồ dự trữ còn lại. ⁵⁴ Trong Nơi Thánh còn lại một số ít người, vì nạn đói hoành hành trên họ đã phân tán ai về quê mình.

 

Tự do tôn giáo

⁵⁵ Lysias nghe tin là Philip - người mà vua Antiôkhô, khi còn sống đã đặt lên để dưỡng dục Antiôkhô con ông để làm vua (sau này) - ⁵⁶ đã từ Batư và Mêđi trở về; - và với ông, có cả binh lực đã xuất chinh với vua - và lăm le đoạt lấy việc nước. ⁵⁷ (Lysias) cấp tốc quyết định khởi hành. Ông nói với vua và các tướng lãnh cai binh lực và các nhân vật khác: "Mỗi ngày ta càng suy giảm, lương thực thì ta có ít, chỗ ta đóng quân công hãm thì lại kiên cố; vả lại ta phải gánh vác việc của đế quốc. ⁵⁸ Vậy ta hãy bắt tay với những người ấy và hãy làm hòa với họ và tất cả dân tộc họ. ⁵⁹ Ta hãy cho phép họ đi theo luật lệ của họ như trước kia; chính vì luật lệ của họ, ta đã bải bỏ mà họ đã phẩn uất và làm tất cả các điều này". ⁶⁰ Lời lẽ ấy đã được vua và các tướng lãnh tán thành và sai đi giảng hòa với họ và họ đã chấp nhận. ⁶¹ Vua và các tướng lãnh đã đoan thệ với họ; vì thế, họ đã ra khỏi đồn. ⁶² Vua đã vào Núi Sion và khi thấy đồn lũy tại nơi ấy; ông đã lỗi lời đã thề và đã truyền lịnh phải đập phá tường xung quanh. ⁶³ Ðoạn ông vội vã ra đi và trở về Antiôkia, và gặp thấy Philip bá chủ kinh đô; ông đã giao chiến với Philip và dùng võ lực chiếm lại thành.