Diễn biến quan trọng nhất trong tuần qua là thánh lễ tuyên thánh cho Mẹ Têrêsa thành Calcutta.

Trong tiểu sử chính thức của Mẹ Têrêsa được Đức Hồng Y Angelo Amato, là Tổng trưởng bộ Tuyên Thánh, đọc trước Đức Thánh Cha Phanxicô trong thánh lễ tại quảng trường Thánh Phêrô lúc 10h25 sáng Chúa Nhật, có đoạn như sau:

“Mặc dù, phải chịu đựng một kinh nghiệm đau đớn của bóng tối nội tâm, Mẹ Têrêsa đã đi khắp mọi nơi, có liên quan, như Đức Maria trong trình thuật Thăm Viếng [bà Elizabeth], để truyền bá tình yêu của Chúa Giêsu trên khắp thế giới.”

Từ lâu, thuật ngữ “bóng tối nội tâm” nơi Mẹ Têrêsa thường bị xuyên tạc. Nhiều diễn giải sai lầm cho rằng đó là thái độ mang sắc thái vô thần, hoài nghi không biết Thiên Chúa có thực sự hiện hữu hay không, khi đứng trước những đau khổ vô biên của kiếp người.

“Bóng tối nội tâm” nơi Mẹ Têrêsa thực ra có nghĩa là gì? Trong chương trình này, Hà Thu và Trúc Ly sẽ trình bày với quý vị và anh chị em ý kiến của tác giả David Scott và Cha Brian Kolodiejchuk, là cáo thỉnh viên trong án tuyên thánh này.

Kính thưa quý vị và anh chị em,

David Scott là một tác giả chuyên nghiên cứu về Mẹ Têrêsa và nữ tu Dorothy Day. Ông có nhiều bài viết được đăng trên báo Quan Sát Viên Rôma. Ông hiện là Vice Chancellor của tổng giáo phận Los Angeles chuyên về truyền thông của tổng giáo phận. Trong cuốn “The Love That Made Mother Teresa”, nghĩa là “Tình yêu hình thành nên Mẹ Têrêsa”, David Scott giải thích “bóng tối nội tâm” nơi Mẹ Têrêsa như một sự mòn mỏi trông chờ được kết hiệp mật thiết với Chúa, một tâm tình thường thấy nơi các vị thánh muốn được yêu mến Chúa hết linh hồn và trí khôn. Các vị cảm thấy đau khổ vì xa cách Chúa. Ông cho biết như sau:

Trong hơn năm mươi năm tiếp theo thị kiến và ngất trí ban đầu, Mẹ Têrêsa chìm trong một bóng tối, một sự im lặng tàn nhẫn. Mẹ chỉ được nghe tiếng nói của Thiên Chúa một lần nữa, và Mẹ tin rằng các cửa trời đã đóng lại đối với Mẹ. Mẹ Têrêsa càng mong muốn có một số dấu chỉ về sự hiện diện của Ngài, Mẹ càng thấy trống rỗng và hoang vắng.

Chúng ta luôn luôn nhìn thấy Mẹ mỉm cười. Mẹ có một nụ cười vui tươi, tinh nghịch, như thể ẩn chứa một số chuyện khôi hài bí mật. Đặc biệt là khi trẻ em quây quần xung quanh Mẹ, Mẹ cười rạng rỡ với niềm vui. Trong những lúc riêng tư, Mẹ có một cảm thức hài hước nhanh chóng bùng nổ, và đôi khi tăng gấp đôi trước những trận cười nghiêng ngả của người xung quanh. Vì vậy, nhiều người đã từng gặp gỡ Mẹ nói rằng Mẹ là người vui vẻ nhất mà họ từng gặp.

Bây giờ chúng ta biết rằng cuộc sống của Mẹ giống như một địa ngục sống. Khi Mẹ tâm sự với cha linh hướng của mình vào năm 1957: “Trong bóng tối. . . Lạy Chúa là Thiên Chúa của con, con là ai mà Chúa bỏ con? Đứa con mà Ngài yêu thương giờ đây trở thành như là một trong những đứa Ngài ghét nhất, là đứa đã bị Người loại bỏ không ngó tới, không được ưu ái. Con gào lên nhưng không có ai trả lời.”

Mẹ Têrêsa đã sống trong một sa mạc tinh thần, hoảng sợ rằng Thiên Chúa đã từ chối Mẹ, hoặc tệ hơn, Ngài đang hiện diện trong bóng đêm lẩn trốn Mẹ. Như thể có một công thức kỳ lạ, Mẹ càng thành công và càng được ca tụng, thì cảm giác bị bỏ rơi càng lớn hơn và Mẹ cảm thấy tuyệt vọng hơn.

Có một thời gian ngắn, một tháng trong năm 1958, khi Mẹ có thể nhìn thủng bóng tối vây quanh. Ánh sáng của Mẹ đã đến trong một Thánh Lễ cầu siêu ngay sau cái chết của Đức Giáo Hoàng Piô XII, là vị Giáo Hoàng đã cấp phép cho Mẹ rời dòng chị em Loreto và đến sống giữa những người nghèo.

Mẹ viết: “Thỉnh thoảng đêm dài đen tối biến mất cùng với nỗi đau lạc lỏng, cô đơn, một sự đau khổ kỳ lạ trong mười năm. Hôm nay, linh hồn tôi tràn đầy tình yêu, với niềm vui không kể xiết, với một kết hiệp không gián đoạn của tình yêu.”

Bốn tuần sau, bóng tối lại buông xuống: “Ngài đã biến mất, để lại tôi một mình.” Mẹ sống trong bóng tối này cho đến lúc kết thúc cuộc sống trên dương thế.

Các thánh khác cũng đã nói về sự đau khổ và cảm giác bị Chúa bỏ rơi. Trong thế kỷ thứ mười sáu, Thánh Gioan Thánh Giá mô tả các kinh nghiệm này là “đêm tối của linh hồn.” Nhưng chúng ta khó tìm được một vị thánh bị một bóng tối dày đặc rất dài như Mẹ Têrêsa phải chịu đựng.

Kính thưa quý vị và anh chị em,

Trong khi đó thì cha Brian Kolodiejchuk, linh mục dòng Thừa Sai Bác Ái Canada, là cáo thỉnh viên trong án tuyên thánh cho Mẹ Têrêsa, đưa ra những nhận xét sau với Vatican Radio:

“Mẹ rất có năng khiếu ăn nói. Mẹ là người thông minh, rất thực tế, có năng khiếu dạy học bẩm sinh, có khiếu tổ chức ... Mẹ hát với một giọng hát tuyệt vời; Mẹ biết chơi nhiều nhạc cụ, biết làm thơ. Mẹ có nhiều năng khiếu”.

Cha Brian nói thêm rằng Mẹ Teresa mong đợi rằng bốn ngàn chị em dòng Thừa Sai Bác Ái biết sống tận hiến cho Chúa Giêsu và sống một cuộc sống đơn giản: “các chị em gia nhập dòng là các bác sĩ rất giỏi, các y tá và những người khác nữa - nhưng họ phải sống đơn giản như tất cả các chị em khác. Và bản thân Mẹ đã làm điều đó”.

“Mẹ che dấu đi sự thánh thiện sâu xa của mình bởi sự đơn giản bên ngoài trong cuộc sống và thậm chí cả trong những lời nói của mình”.

Mẹ Têrêsa đã từng nói: “Nếu tôi trở thành một vị thánh, tôi chắc chắn sẽ là một trong những người của Bóng Tối”. Mẹ cũng tin rằng mình sẽ “vắng mặt nơi thiên đàng.” Cha Brian giải thích như sau:

“Tôi nghĩ đó là tuyên ngôn của Mẹ Teresa về 'sứ mệnh' Mẹ sẽ làm khi Mẹ ‘về nhà Chúa’, như Mẹ thường nói. Từ những lá thư mà chúng tôi phát hiện sau khi cái chết của Mẹ, khi chúng tôi bắt đầu thu thập các tài liệu như đã được công bố trong cuốn ‘Mẹ Teresa – Xin Chúa Hãy Đến Và Là Ánh Sáng Của Con: các bài viết riêng tư của Thánh Calcutta’, trước sự ngạc nhiên, nếu không muốn nói là sốc của tất cả mọi người, ngay cả những chị em gần gũi nhất với Mẹ Têrêsa, chúng tôi phát hiện ra kinh nghiệm nội tâm mà Mẹ gọi là ‘Bóng tối’ và nhận ra rằng Mẹ là một người phụ nữ say đắm trong tình yêu với Chúa Giêsu.”

Cú sốc này rất là lớn bởi vì dường như năng lượng không bao giờ cạn kiệt và tài tổ chức của Mẹ Têrêsa đã khiến tất cả mọi người tin rằng Mẹ đã sống với những nhận thức về tình yêu an ủi của Chúa Giêsu dành cho Mẹ .

Tuy nhiên, cha Brian lưu ý rằng các lá thư tiết lộ “rằng Mẹ cảm thấy không được yêu thương, và không được Chúa Giêsu mong muốn. Mẹ cảm thấy rằng Mẹ không thể yêu Chúa Giêsu như lòng mong muốn vì Ngài chưa từng được yêu thương - đó là một kết luận táo bạo nếu bạn đọc các thư này một cách nghiêm túc”

Cha Brian nhớ lại khi ngài đọc một số thư này tại nhà mẹ ở Calcutta, Ấn Độ, cho các chị em là những người biết rất rõ Mẹ “Họ đã khóc vì họ biết rõ Mẹ và giờ đây họ biết Mẹ từng phải đau khổ thế nào.”

Rõ ràng nhất là các lá thư Mẹ viết trực tiếp cho Chúa Giêsu, Đấng mà Mẹ mô tả cùng Ngài sự đau đớn của mình đối với những nghi ngờ về sức mạnh đức tin của mình và tình yêu của Chúa Giêsu đối với Mẹ .

Mẹ viết: “Con sẵn sàng chịu đựng cho đến muôn đời nếu điều này là niềm vui của Chúa hoặc nếu người khác có thể được hưởng lợi từ điều này”

Cha Brian giải thích: “Sự cao thượng, sự vĩ đại của linh hồn này thật to lớn: Con muốn thỏa mãn cơn khát của Chúa với từng giọt máu mà Chúa có thể tìm thấy trong con.”

Đó là lý do các chị em đã khóc trong nhà Mẹ. “Nếu đó không phải là tình yêu dành cho Thiên Chúa, thì còn là gì nữa?”

Mẹ Têrêsa có nghĩ rằng mình cuối cùng sẽ được tuyên thánh hay không?

Khi được hỏi liệu Mẹ Têrêsa có nghĩ rằng mình cuối cùng sẽ được tuyên thánh hay không, cha Brian trả lời như sau:

“Tôi nghĩ rằng Mẹ là người đơn sơ và tinh khiết nhưng Mẹ không ngu ngốc hay ngây thơ. Vì vậy, tôi nghĩ rằng Mẹ chắc chắn đã có một cảm giác về điều đó .... Tại một cuộc họp báo, một nhà báo hỏi: ‘Vâng Mẹ Teresa, Mẹ có biết tại sao mọi người gọi Mẹ là một vị thánh sống không?’ Và Mẹ trả lời ‘anh hay chúng ta không nên ngạc nhiên nếu anh thấy Chúa Giêsu trong tôi bởi vì nghĩa vụ của tất cả chúng ta là nên thánh.’”

“Tôi nghĩ rằng Mẹ Têrêsa phải có một cảm thức nào đó rằng Mẹ sẽ được tuyên thánh nhưng tôi nghĩ rằng một trong những đức tính nổi bật khác của Mẹ là sự khiêm tốn. Mẹ là một trong những phụ nữ được ngưỡng mộ nhất trong thế kỷ XX - không chỉ trong Giáo Hội. Từ thời Thánh Phanxicô Assisi không ai có tiếng vang bên ngoài Giáo Hội. Tất nhiên chúng ta có các vị thánh tuyệt vời khác nhưng có ai có được tiếng vang như thế? .. Ngay cả trong văn hóa, bạn sẽ thấy trong một bộ phim hay một cuốn sách hoặc một tác phẩm nào đó, có người sẽ nói, ‘Anh nghĩ tôi là ai, Mẹ Teresa à?’ Tôi nói như thế để thấy trong văn chương, người ta đồng hóa Mẹ Teresa với lòng tốt, lòng tốt, lòng bác ái”