Lúc 8 giờ sáng ngày 4 tháng Chín, Đức Thánh Cha đã khởi hành từ sân bay Rome Fiumicino để bay sang phi trường quốc tế của thủ đô Maputo, bắt đầu chuyến tông du thứ Sáu bên ngoài nước Ý trong năm nay.

Lúc 6:30 chiều, sau 10g30 bay, ngài đã đến sân bay Maputo, nơi đã có nghi thức đón tiếp trọng thể.

Chúng tôi xin được giới thiệu vài nét về quốc gia Mozambique.

Mozambique là một quốc gia ở đông nam Phi châu, phía đông giáp với Ấn Độ Dương, bắc giáp Tanzania, tây giáp Malawi, Zambia, và Zimbabwe, nam giáp Swaziland và Nam Phi.

Với tổng diện tích 799,380 km2 (khoảng 2.5 lần Việt Nam) trong đó 786,380 km2 là đất liền, Mozambique là quốc gia lớn thứ 36 trên thế giới.

Từng là một cựu thuộc địa của Bồ Đào Nha, Mozambique là một thành viên của Cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha. Tuy chưa bao giờ bị Anh quốc đô hộ, Mozambique cũng xin gia nhập Khối Thịnh Vượng Chung.

Quốc kỳ của một quốc gia là một biểu tượng cao quý của một dân tộc. Phê bình quốc kỳ của một nước có lẽ là một điều không nên. Tuy nhiên, nhiều lần tại Liên Hiệp Quốc đã nảy ra những tranh luận về quốc kỳ của Mozambique. Ngày 25 tháng 6 năm 1975, sau khi giành được quyền kiểm soát đất nước từ tay người Bồ Đào Nha đảng cầm quyền FRELIMO, có khuynh hướng Mácxít, đưa ra một lá cờ “không giống ai” trong đó vẽ một khẩu AK-47 và một cái búa. Quốc kỳ như hiện nay, trong đó khẩu AK, và cây búa còn được vẽ lớn hơn, đã được chính thức sử dụng từ ngày 1 tháng Năm 1983.

99.7% trong tổng số 28.8 triệu dân Mozambique là người gốc Phi châu (Makhuwa, Tsonga, Lomwe, và Sena). 0.3% còn lại là người Âu Châu và Ấn Độ. Khác với nhiều quốc gia trong vùng, như Sudan chẳng hạn, người Ả rập gần như biến mất khỏi Mozambique mặc dù họ đã từng thống trị vùng này từ thế kỷ thứ 8 đến thế kỷ thứ 16.

Tiếng nói chính thức được dùng tại Mozambique là tiếng Bồ Đào Nha.

Sau các nghi lễ Đức Thánh Cha đã về nghỉ tại Tòa Sứ thần Tòa Thánh.

Tòa Thánh đã thiết lập ngoại giao đầy đủ với Mozambique vào ngày 17 tháng 11 năm 1974. Ngày Lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời năm ngoái, Đức Thánh Cha Phanxicô đã triệu hồi Sứ Thần Tòa Thánh tại Mozambique, là Đức Tổng Giám Mục Edgar Peña Parra, người Venezuela, về Vatican đảm nhận chức vụ Phụ tá Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh thay cho Đức Hồng Y Angelo Becciu được bổ nhiệm làm Tổng trưởng Bộ Tuyên Thánh.

Sứ thần Tòa Thánh hiện nay là Đức Tổng Giám Mục Piergiorgio Bertoldi, đã được Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm vào chức vụ này từ ngày 19 tháng Ba năm nay.

Kính thưa quý vị và anh chị em,

Chuyến viếng thăm cuối cùng của một vị Giáo Hoàng đến Mozambique là chuyến viếng thăm của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II vào năm 1988, khi cuộc nội chiến vẫn đang tiếp diễn, và đất nước này lúc đó vẫn là một quốc gia độc đảng.

Thông tấn xã AFP cho biết biến cố 30 năm mới có một lần đã được khai thác tối đa về mặt thương mại. Một người bán hàng rong cho biết “Chuyện buôn bán sáng nay khá lắm. Chúng tôi rất vui vì điều này.”

Mozambique là một nước nghèo thuộc loại nhất nhì thế giới. Đa số dân có thu nhập đầu người chưa tới 2 Mỹ Kim một ngày. Vì thế, những thứ làm tại Trung Quốc như móc chìa khóa, viết máy, áo thun, nón, và các loại cờ xí bán rất chạy. Còn những capulana, tức là một loại xà rông là hàng chính hiệu làm tại địa phương không mấy người mua.

Trong khi đó, chỉ một ngày trước chuyến tông du của Đức Thánh Cha, quân du kích Hồi Giáo ở biên giới phía Bắc quốc gia này giáp với Tanzania đã tràn sang quấy phá.

Chúng không giết ai nhưng đốt nhà và mùa màng của dân chúng trong vùng.

Trước khi Đức Thánh Cha Phanxicô đến thủ đô Maputo, Đức Cha Luiz Fernandes giám mục giáo phận Pemba đã lên án mạnh mẽ sự thụ động của chính phủ trước những gì ngài gọi là “bóng ma” Hồi giáo.

“Chính phủ lẽ ra phải có hoạt động, họ thậm chí dấu không cho chúng tôi biết những kẻ này là ai, không dám phơi bày chúng và các hành động của chúng để chấm dứt các cuộc tấn công.”

Ít nhất 200 người đã bị các bóng ma Hồi Giáo này giết hại trong năm qua. Đức Cha Luiz Fernandes cho biết thêm “Những người bị thiệt mạng là những nghèo nhất, những người gần như không có gì, và chúng tôi không thể chấp nhận điều này.”

Ngài nhận xét chua chát rằng:

“Sự thất vọng là có thể sờ thấy được.”

“Chúng tôi đang sống trong tình trạng chiến tranh. Tôi hy vọng chuyến viếng thăm này của Đức Thánh Cha có thể giúp chúng tôi trở lại một cuộc sống bình thường.”