III. Ông Giu-Ða Ma-Ca-Bê,

Thủ Lãnh Người Do-Thái (166-160)

 

Lời ca tụng ông Giu-đa Ma-ca-bê

¹ Ông Giu-đa cũng gọi là Ma-ca-bê, con ông Mát-tít-gia, đứng lên thay cha. ² Tất cả anh em ông và mọi người thuộc phe của cha ông đều ủng hộ ông, và họ phấn khởi tham gia cuộc kháng chiến của dân Ít-ra-en.

³ Ông đã làm cho dân mình được tiếng tăm lừng lẫy.

Ông mặc áo giáp như một vị anh hùng, mình mang đầy võ khí.

Ông giao tranh nhiều trận và vung gươm bảo vệ trại quân.

⁴ Khi hành động, ông giống như sư tử,

như sư tử con rống lên săn mồi.

⁵ Phát hiện ra quân vô đạo, ông liền đánh đuổi

và phóng hoả đốt những kẻ gây rối trong dân.

⁶ Quân vô đạo co rúm lại vì nỗi kinh hoàng ông gây ra cho chúng,

mọi kẻ làm điều gian ác phải thất điên bát đảo

và cuộc giải phóng trôi chảy nhờ tay ông.

⁷ Ông làm cho vua chúa phải ngậm đắng nuốt cay;

nhờ chiến tích của ông, tổ phụ Gia-cóp được vui lòng thoả dạ;

tới muôn đời, nhắc nhở đến ông vẫn còn là một mối phúc.

⁸ Ông rong ruổi các thành xứ Giu-đa

để tiêu diệt những quân vô đạo

và hướng cơn thịnh nộ ra khỏi Ít-ra-en.

⁹ Tiếng tăm ông vang lừng đến tận cùng cõi đất;

ông quy tụ lại những người sắp tiêu vong.

Những thắng lợi bước đầu (2 Mcb 8:1-7)

¹⁰ A-pô-lô-ni-ô quy tụ dân ngoại cùng với một đạo quân hùng mạnh từ Sa-ma-ri, để giao chiến với dân Ít-ra-en. ¹¹ Ðược tin, ông Giu-đa ra nghênh chiến ; ông đánh bại và giết chết A-pô-lô-ni-ô. Nhiều người bị tử thương, còn đám sống sót thì trốn chạy. ¹² Quân Ít-ra-en thu chiến lợi phẩm của chúng ; còn ông Giu-đa thì lấy thanh gươm của A-pô-lô-ni-ô và dùng gươm đó để chiến đấu suốt đời ông.

¹³ Nghe biết là ông Giu-đa đã tập hợp quanh mình đông đảo quần chúng, cùng với những người trung thành và sẵn sàng chiến đấu, Xê-rôn, tướng chỉ huy quân đội Xy-ri, ¹⁴ tự nhủ : "Ta phải làm cho danh ta lừng lẫy và ta sẽ được vinh hiển trong vương quốc này. Ta sẽ giao chiến với Giu-đa cùng với dân ở đó là bọn người đã coi thường lệnh vua." ¹⁵ Vậy ông ta đã lên đường giao chiến ; cùng đi với ông, có một đoàn quân hùng mạnh gồm những kẻ vô đạo để tiếp tay với ông trả thù con cái Ít-ra-en. ¹⁶ Khi chúng tiến đến gần đèo Bết Khô-rôn, thì ông Giu-đa đem theo một nhúm người ra nghênh chiến. ¹⁷ Vừa thấy đoàn quân đến nghênh chiến với mình, những người này nói với ông Giu-đa : "Chúng ta chỉ có một nhúm người thì làm sao có thể đương đầu nổi với một số đông hùng mạnh như thế kia? Chúng ta lại mệt lử, vì cả ngày nay chưa ăn uống gì." ¹⁸ Ông Giu-đa nói : "Nhiều người mà bị rơi vào tay một ít người, chuyện đó cũng dễ thôi! Vả lại, đối với Trời, dùng nhiều người hay ít người mà cứu thoát cũng chẳng khác nhau. ¹⁹ Bởi vì người ta thắng trận không phải nhờ số quân đông đảo, nhưng là nhờ Trời ban sức mạnh cho. ²⁰ Chúng nó đến đánh chúng ta, thật bạo ngược gian tà, nhằm tiêu diệt chúng ta, và vợ con chúng ta, rồi cướp bóc chúng ta; ²¹ còn chúng ta, chúng ta giao chiến để bảo toàn sinh mạng và các tập tục của chúng ta. ²² Chính Trời sẽ nghiền nát chúng nó trước mặt chúng ta ; vậy anh em đừng sợ!" ²³ Nói xong, ông bất thần xông vào chúng. Xê-rôn cùng với đoàn quân bị nghiền nát trước mặt ông. ²⁴ Quân Ít-ra-en đuổi theo chúng từ Bết Khô-rôn cho đến đồng bằng. Khoảng tám trăm người bọn chúng đã ngã gục ; số còn lại chạy trốn sang đất người Phi-li-tinh. ²⁵ Thiên hạ bắt đầu sợ ông Giu-đa và các anh em. Các dân tộc chung quanh đều kinh hãi. ²⁶ Tiếng tăm ông Giu-đa đồn đến tai vua. Chư dân bàn tán về những trận đánh của ông.

 

Vua An-ti-ô-khô chuẩn bị tấn công Ba-tư và Giu-đa

Quan nhiếp chính Ly-xi-a.

²⁷ Nghe biết những chuyện đó, vua An-ti-ô-khô đùng đùng nổi giận, sai người đi tập hợp toàn thể quân đội trong vương quốc thành một đoàn quân rất hùng hậu. ²⁸ Vua mở kho báu, phát lương cả năm cho quân đội, và truyền lệnh cho họ phải sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống. ²⁹ Vậy khi vua thấy bạc trong các kho không đủ, phẩm vật các miền triều cống lại ít, do những mối bất hoà và tai ương vua gây ra trong xứ này vì đã dẹp bỏ các tục lệ có từ xưa, ³⁰ vua sợ không có gì để chi dùng và ban phát, như đã xảy ra nhiều lần, vì xưa nay vua vẫn là người hào phóng vượt hẳn các vua trước. ³¹ Tâm hồn vua vô cùng bối rối ; vua quyết định sang Ba-tư lấy phẩm vật các miền triều cống và thu thật nhiều bạc. ³² Vua để cho ông Ly-xi-a, một người danh giá và thuộc hoàng tộc, trông coi việc nước từ sông Êu-phơ-rát cho đến biên giới Ai-cập ³³ và nuôi nấng con vua là An-ti-ô-khô cho đến khi vua trở về. ³⁴ Vua trao cho ông một nửa số quân cùng với voi và truyền cho ông thi hành mọi quyết định của mình, nhất là về vấn đề dân cư ở Giu-đê và Giê-ru-sa-lem. ³⁵ Vua truyền cho ông đem quân đến đánh dân ấy, để đập tan và quét sạch lực lượng Ít-ra-en cũng như số còn sót lại ở Giê-ru-sa-lem, khiến chẳng ai nhắc đến họ ở nơi đó nữa; ³⁶ rồi cho những người ngoại bang được đến định cư trong khắp lãnh thổ của họ, đồng thời chia đất họ thành từng phần. ³⁷ Vua đem theo một nửa số quân còn lại và năm một trăm bốn mươi bảy, vua rời kinh đô An-ti-ô-khi-a lên đường. Vua vượt sông Êu-phơ-rát và băng qua các miền thượng du.

 

Tướng Ni-ca-no và Goóc-ghi-át đem quân Xy-ri tới xứ Giu-đa (2 Mcb 8:8-15)

³⁸ Ông Ly-xi-a đã chọn Pơ-tô-lê-mai con của Ðô-ry-mê-nê, Ni-ca-no và Goóc-ghi-át, những người thế lực trong số các bạn hữu của vua ³⁹ và cùng với họ, ông sai bốn mươi ngàn bộ binh, bảy ngàn kỵ binh tiến đến xứ Giu-đa và tàn phá miền ấy theo lệnh của vua. ⁴⁰ Họ ra đi cùng với cả đoàn quân và đến đóng trại ở gần Em-mau, thuộc miền Sơ-phê-la. ⁴¹ Ðám con buôn trong miền ấy nghe đồn về chúng, liền đem theo rất nhiều vàng bạc và cả xích sắt, đến chỗ đóng quân để mua con cái Ít-ra-en làm nô lệ. Quân đội Xy-ri và Phi-li-tinh cũng tiến đến nhập đoàn với chúng. ⁴² Ông Giu-đa và các anh em thấy tai hoạ gia tăng, quân đội ngoại bang chiếm đóng lãnh thổ, đồng thời được biết lệnh vua truyền phải tiêu diệt hoàn toàn dân Ít-ra-en, ⁴³ họ bảo nhau : "Ta phải phục hồi dân ta đang bị suy sụp và hãy chiến đấu để bảo vệ dân tộc và Nơi Thánh của ta." ⁴⁴ Cộng đoàn được triệu tập để chuẩn bị giao chiến, để cầu nguyện và nài xin lòng trắc ẩn.

⁴⁵ Giê-ru-sa-lem không người cư ngụ như sa mạc hoang vu;

dân thành không một ai qua lại, Thánh Ðiện bị giày xéo,

Ðô Thị thành nơi ở cho người ngoại bang,

nên lữ quán cho dân ngoại mất rồi!

Nhà Gia-cóp không còn hân hoan,

đã im bặt tiếng kèn tiếng sáo.

Người Do-thái họp nhau ở Mít-pa (2 Mcb 8:16-23)

⁴⁶ Vậy người Do-thái họp nhau lại và kéo đến Mít-pa, đối diện với Giê-ru-sa-lem, vì ở đó trước kia có một nơi cho người Ít-ra-en cầu nguyện. ⁴⁷ Ngày hôm ấy, họ ăn chay, mặc áo vải thô, rắc tro lên đầu và xé áo mình ra. ⁴⁸ Họ mở sách Luật để xem phải làm thế nào, giống như dân ngoại vẫn thỉnh vấn các ngẫu tượng. ⁴⁹ Họ mang theo y phục vẫn dùng khi tế tự cũng như của đầu mùa và thuế thập phân ; lại đưa những người có lời khấn na-dia đến, khi những người này đã mãn thời kỳ khấn đặc biệt. ⁵⁰ Họ lớn tiếng kêu lên Trời rằng : "Chúng con phải làm gì cho những người này, phải dẫn đưa họ đi đâu? ⁵¹ Bởi vì Nơi Thánh của Ngài đã bị giày xéo và ra ô uế, các tư tế của Ngài phải chịu cảnh tang tóc và nếm mùi ô nhục. ⁵² Này các dân ngoại hùa nhau chống lại chúng con nhằm tiêu diệt chúng con. Chính Ngài biết những điều chúng đang toan tính chống lại chúng con. ⁵³ Làm sao chúng con có thể đương đầu với chúng nếu chính Ngài không ra tay phù trợ?" ⁵⁴ Rồi họ thổi kèn và kêu lớn tiếng.

⁵⁵ Sau đó, ông Giu-đa cắt đặt những người chỉ huy dân quân : điều khiển một ngàn, một trăm, năm mươi, mười người. ⁵⁶ Còn những người vừa mới xây nhà, cưới vợ hoặc mới trồng được vườn nho, hay những người nhát gan, thì ông bảo họ về nhà, đúng như Lề Luật dạy. ⁵⁷ Bấy giờ đoàn quân lên đường và đến đóng trại ở phía nam Em-mau. ⁵⁸ Ông Giu-đa nói với họ: "Anh em hãy võ trang, hãy tỏ ra là những người can đảm! Hãy sẵn sàng để sáng mai giao chiến với dân ngoại này, những dân đã hùa nhau chống lại chúng ta nhằm tiêu diệt chúng ta và Nơi Thánh của chúng ta, ⁵⁹ vì thà chết ngoài mặt trận còn hơn là phải chứng kiến những tai hoạ mà dân tộc và Nơi Thánh của chúng ta phải gánh chịu. ⁶⁰ Trời muốn sao, xin Người làm như vậy !"