Lời tựa

⁽¹⁾ Thưa ngài Thêôphilô đáng kính, có nhiều người đã ra công biên soạn bản tường thuật những điều đã được thực hiện giữa chúng ta. ⁽²⁾ Họ viết theo những điều mà các người đã được chứng kiến ngay từ đầu và đã phục vụ lời Chúa truyền lại cho chúng ta. ⁽³⁾ Tôi cũng vậy, sau khi đã cẩn thận tra cứu đầu đuôi mọi sự, thì thiết tưởng cũng nên tuần tự viết ra để kính tặng ngài, ⁽⁴⁾ mong ngài sẽ nhận thức được rằng giáo huấn ngài đã học hỏi thật là vững chắc.

 

I. Thời Thơ Ấu: Ông Gioan Tẩy Giả

Và Ðức Giêsu Sinh Ra Và Sống Ẩn Dật

 

Truyền tin cho ông Da-ca-ri-a

⁽⁵⁾ Thời vua Hêrôđê cai trị miền Giuđê, có một vị tư tế thuộc nhóm Avia, tên là Dacaria; vợ ông là bà Elisabét cũng thuộc dòng tộc tư tế Aharon. ⁽⁶⁾ Cả hai ông bà đều là người công chính trước mặt Thiên Chúa, sống đúng theo mọi điều răn và mệnh lệnh của Chúa, không ai chê trách được điều gì. ⁽⁷⁾ Nhưng họ lại không có con, vì bà Elisabét là người hiếm hoi. Vả lại, cả hai đều đã cao niên.

⁽⁸⁾ Sau đây là chuyện xảy ra trong lúc ông đang lo việc tế tự trước nhan Thiên Chúa theo phiên của nhóm ông. ⁽⁹⁾ Trong cuộc bắt thăm thường lệ của hàng tư tế, ông đã trúng thăm được vào dâng hương trong Ðền Thờ của Ðức Chúa, ⁽¹⁰⁾ còn toàn dân đông đảo thì cầu nguyện ở bên ngoài, trong giờ dâng hương.

⁽¹¹⁾ Bỗng một sứ thần của Chúa hiện ra với ông, đứng bên phải hương án. ⁽¹²⁾ Thấy vậy, ông Dacaria bối rối, và nỗi sợ hãi ập xuống trên ông. ⁽¹³⁾ Nhưng sứ thần bảo ông: "Này ông Dacaria, đừng sợ, vì Thiên Chúa đã nhận lời ông cầu xin: bà Êlisabét vợ ông sẽ sinh cho ông một đứa con trai, và ông phải đặt tên cho con là Gioan. ⁽¹⁴⁾ Ông sẽ được vui mừng hớn hở, và nhiều người cũng được hỷ hoan ngày con trẻ chào đời. ⁽¹⁵⁾ Vì em bé sẽ nên cao cả trước mặt Chúa. Rượu lạt rượu nồng em sẽ đều không uống. Và ngay khi còn trong lòng mẹ, em đã đầy Thánh Thần. ⁽¹⁶⁾ Em sẽ đưa nhiều con cái Ítraen về với Ðức Chúa là Thiên Chúa của họ. ⁽¹⁷⁾ Ðược đầy thần khí và quyền năng của ngôn sứ Ê-li-a, em sẽ đi trước mặt Chúa, để làm cho lòng cha ông quay về với con cháu, để làm cho tâm tư kẻ ngỗ nghịch lại hướng về nẻo chính đường ngay, và chuẩn bị một dân sẵn sàng đón Chúa". ⁽¹⁸⁾ Ông Dacaria thưa với sứ thần: "Dựa vào đâu mà tôi biết được điều ấy? Vì tôi đã già, và nhà tôi cũng đã lớn tuổi". ⁽¹⁹⁾ Sứ thần đáp: "Tôi là Gáprien, hằng đứng chầu trước mặt Thiên Chúa, tôi được sai đến nói với ông và loan báo tin mừng ấy cho ông. ⁽²⁰⁾ Và này đây, ông sẽ bị câm, không nói được, cho đến ngày các điều ấy xảy ra, bởi vì ông đã không tin lời tôi, là những lời sẽ được ứng nghiệm đúng thời đúng buổi". ⁽²¹⁾ Dân chúng đợi ông Dacaria, và lấy làm lạ sao ông ở lại trong cung thánh lâu như thế. ⁽²²⁾ Lúc đi ra, ông không nói với họ được, và dân chúng biết là ông đã thấy một thị kiến trong cung thánh. Còn ông, ông chỉ làm hiệu cho họ và vẫn bị câm.

⁽²³⁾ Khi thời gian phục vụ ở Ðền Thờ đã mãn, ông trở về nhà. ⁽²⁴⁾ Ít lâu sau, bà Elisabét vợ ông có thai, bà ẩn mình năm tháng. ⁽²⁵⁾ Bà tự nhủ: "Chúa đã làm cho tôi như thế đó, khi Người thương cất nỗi hổ nhục tôi phải chịu trước mặt người đời".

Truyền tin cho Ðức Ma-ri-a

⁽²⁶⁾ Bà Elisabét có thai được sáu tháng, thì Thiên Chúa sai sứ thần Gáprien đến một thành miền Galilê, gọi là Nadarét, ⁽²⁷⁾ gặp một trinh nữ đã đính hôn với một người tên là Giuse, thuộc nhà Ðavít. Trinh nữ ấy tên là Maria.

⁽²⁸⁾ Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói: "Mừng vui lên, hỡi Ðấng đầy ân sủng, Ðức Chúa ở cùng bà. ⁽²⁹⁾ Nghe lời ấy, bà rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì.

⁽³⁰⁾ Sứ thần liền nói: "Thưa bà Maria, xin đừng sợ, vì bà đẹp lòng Thiên Chúa. ⁽³¹⁾ Và này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giêsu. ⁽³²⁾ Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Ðấng Tối Cao. Ðức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng vua Ðavít, tổ tiên Người. ⁽³³⁾ Người sẽ trị vì nhà Giacóp đến muôn đời, và triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận."

⁽³⁴⁾ Bà Maria thưa với sứ thần: "Việc ấy sẽ xảy ra cách nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng!"

⁽³⁵⁾ Sứ thần đáp: "Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Ðấng Tối Cao sẽ rợp bóng trên bà, vì thế, người con sinh ra sẽ là thánh, và được gọi là Con Thiên Chúa. ⁽³⁶⁾ Kìa bà Êlisabét, người họ hàng với bà, tuy già rồi, mà cũng đang cưu mang một người con trai: bà ấy vẫn bị mang tiếng là hiếm hoi, mà nay đã có thai được sáu tháng. ⁽³⁷⁾ Vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được.

⁽³⁸⁾ Bấy giờ bà Maria nói: "Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói". Rồi sứ thần từ biệt ra đi.

Ðức Ma-ri-a viếng thăm bà Ê-li-sa-bét

⁽³⁹⁾ Hồi ấy, bà Maria lên đường vội vã, đến miền núi, vào một thành thuộc chi tộc Giuđa. ⁽⁴⁰⁾ Bà vào nhà ông Dacaria và chào hỏi bà Êlisabét. ⁽⁴¹⁾ Bà Êlisabét vừa nghe tiếng bà Maria chào, thì đứa con trong bụng nhảy lên, và bà được trần đầy Thánh Thần, ⁽⁴²⁾ liền kêu lớn tiếng và nói rằng: "Em được chúc phúc hơn mọi người phụ nữ, và người con em đang cưu mang cũng được chúc phúc. ⁽⁴³⁾ Bởi đâu tôi được phúc này là Thân Mẫu Chúa tôi đến với tôi như vậy? ⁽⁴⁴⁾ Vì này đây, tai tôi vừa nghe tiếng em chào, thì đứa con trong bụng đã nhảy lên vui sướng. ⁽⁴⁵⁾ Em thật có phúc, vì đã tin rằng Chúa sẽ thực hiện những gì Người đã nói với em."

Bài Ca "Ngợi Khen" (Magnificat)

⁽⁴⁶⁾ Bấy giờ bà Maria nói:

"Linh hồn tôi ngợi khen Ðức Chúa,

⁽⁴⁷⁾ thần trí tôi hớn hở vui mừng

vì Thiên Chúa, Ðấng cứu độ tôi.

⁽⁴⁸⁾ Phận nữ tỳ hèn mọn,

Người đoái thương nhìn tới;

từ nay, hết mọi đời

sẽ khen tôi diễm phúc.

⁽⁴⁹⁾ Ðấng Toàn Năng đã làm cho tôi

biết bao điều cao cả,

Danh Người thật chí thánh chí tôn !

⁽⁵⁰⁾ Ðời nọ tới đời kia,

Chúa hằng thương xót những ai kính sợ Người.

⁽⁵¹⁾ Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh,

dẹp tan phường lòng trí kiêu căng.

⁽⁵²⁾ Chúa hạ bệ những ai quyền thế,

Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường.

⁽⁵³⁾ Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy dư,

người giàu có, lại đuổi về tay trắng.

⁽⁵⁴⁾ Chúa độ trì Ítraen, tôi tớ của Người,

⁽⁵⁵⁾ như đã hứa cùng cha ông chúng ta,

vì Người nhớ lại lòng thương xót

dành cho tổ phụ Ápraham

và cho con cháu đến muôn đời.

⁽⁵⁶⁾ Bà Maria ở lại với bà Êlisabét độ ba tháng, rồi trở về nhà.

Ông Gio-an Tẩy Giả ra đời, láng giềng chia vui

⁽⁵⁷⁾ Tới ngày mãn nguyệt khai hoa, bà Êlisabét sinh hạ một con trai. ⁽⁵⁸⁾ Nghe biết Chúa đã quá thương bà như vậy, láng giềng và thân thích đều chia vui với bà.

Ông Gio-an Tẩy Giả chịu phép cắt bì

⁽⁵⁹⁾ Khi con trẻ được tám ngày, họ đến làm phép cắt bì, và tính lấy tên cha là Dacaria mà đặt cho em. ⁽⁶⁰⁾ Nhưng bà mẹ lên tiếng nói: "Không, phải đặt tên cháu là Gioan". ⁽⁶¹⁾ Họ bảo bà: "Trong họ hàng của bà, chẳng ai có tên như vậy cả". ⁽⁶²⁾ Rồi họ làm hiệu hỏi người cha, xem ông muốn đặt tên cho em bé là gì. ⁽⁶³⁾ Ông xin một tấm bảng nhỏ và viết: "Tên cháu là Gioan". Ai nấy đều bỡ ngỡ. ⁽⁶⁴⁾ Ngay lúc ấy, miệng lưỡi ông lại mở ra, ông nói được, và chúc tụng Thiên Chúa. ⁽⁶⁵⁾ Láng giềng ai nấy đều kinh sợ. Và các sự việc ấy được đồn ra khắp miền núi Giuđê. ⁽⁶⁶⁾ Ai nghe cũng để tâm suy nghĩ và tự hỏi: "Ðứa trẻ này rồi ra sẽ thế nào đây?" Và quả thật có bàn tay Chúa phù hộ em.

Bài ca "Chúc Tụng" (Benedictus)

⁽⁶⁷⁾ Bấy giờ, người cha của em, tức là ông Dacaria, được đầy Thánh Thần, liền nói tiên tri rằng:

⁽⁶⁸⁾ "Chúc túng Ðức Chúa là Thiên Chúa Ítraen

đã viếng thăm cứu chuộc dân Người.

⁽⁶⁹⁾ Từ dòng dõi trung thần Ðavít,

Người đã cho xuất hiện

Vị Cứu Tinh quyền thế để giúp ta,

⁽⁷⁰⁾ như Người đã dùng miệng các vị thánh ngôn sứ

mà phán hứa tự ngàn xưa:

⁽⁷¹⁾ sẽ cứu ta thoát khỏi địch thù,

thoát tay mọi kẻ hằng ghen ghét;

⁽⁷²⁾ sẽ trọn bề nhân nghĩa với tổ tiên

và nhớ lại lời xưa giao ước;

⁽⁷³⁾ Chúa đã thề với tổ phụ Ápraham

rằng sẽ giải phóng ta khỏi tay địch thù,

⁽⁷⁴⁾ và cho ta chẳng còn sợ hãi,

⁽⁷⁵⁾ để ta sống thánh thiện công chính trước nhan Người,

mà phụng thờ Người suốt cả đời ta.

⁽⁷⁶⁾ Hài Nhi hỡi, con sẽ mang tước hiệu

là ngôn sứ của Ðấng Tối Cao:

con sẽ đi trước Chúa, mở lối cho Người,

⁽⁷⁷⁾ bảo cho dân Chúa biết: Người sẽ cứu độ

là tha cho họ hết mọi tội khiên.

⁽⁷⁸⁾ Thiên Chúa ta đầy lòng trắn ẩn,

cho Vầng Ðông tự chốn cao vời viếng thăm ta.

⁽⁷⁹⁾ Soi sáng những ai ngồi nơi tăm tối

và trong bóng tối tử thần,

dẫn ta bước vào đường nẻo bình an".

Ông Gio-an Tẩy Giả sống ẩn dật

⁽⁸⁰⁾ Cậu bé càng lớn lên thì tinh thần càng vững mạnh. Cậu sống trong hoang địa cho đến ngày ra mắt dân Ítraen.