2. Bài giảng bằng dụ ngôn

 

Nhập đề

⁽¹⁾ Hôm ấy, Ðức Giêsu từ trong nhà đi ra ngồi ở ven Biển Hồ. ⁽²⁾ Có đám đông lớn tụ họp bên Người, nên Người phải xuống thuyền mà ngồi, còn toàn thể đám đông thì đứng trên bờ. ⁽³⁾ Người dùng dụ ngôn mà nói với họ nhiều điều.

Dụ ngôn người gieo giống

Người nói: "Kìa người gieo giống đi ra gieo giống. ⁽⁴⁾ Trong khi người ấy gieo, thì có những hạt rơi xuống vệ đường, chim chóc đến ăn mất. ⁽⁵⁾ Có những hạt rơi trên nơi sỏi đá, chỗ không có nhiều đất; nó mọc ngay, vì đất không sâu; ⁽⁶⁾ nhưng khi nắng lên, nó liền bị cháy, và vì thiếu rễ nên bị chết khô. ⁽⁷⁾ Có những hạt rơi vào bụi gai, gai mọc lên làm nó chết nghẹt. ⁽⁸⁾ Có những hạt lại rơi nhằm đất tốt, nên sinh hoa kết quả: hạt được gấp trăm, hạt được sáu chục, hạt được ba chục. ⁽⁹⁾ Ai có tai thì nghe".

Tại sao Ðức Giêsu dùng dụ ngôn mà nói?

⁽¹⁰⁾ Các môn đệ đến gần hỏi Ðức Giêsu rằng: "Sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà nói với họ?" ⁽¹¹⁾ Người đáp: "Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không. ⁽¹²⁾ Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất. ⁽¹³⁾ Bởi thế, nếu Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, là vì họ nhìn mà không nhìn, nghe mà không nghe không hiều. ⁽¹⁴⁾ Thế là đối với họ đã ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ Isaia, rằng:

Các ngươi có lắng tai nghe cũng chẳng hiểu,

có trố mắt nhìn cũng chẳng thấy.

⁽¹⁵⁾ Vì lòng dân này đã ra đần độn,

chúng đã nặng tai,

còn mắt thì chúng nhắm lại,

kẻo mắt chúng thấy,

tai chúng nghe,

và lòng hiểu được

mà hoán cải,

và rồi Ta sẽ chữa chúng cho lành.

⁽¹⁶⁾ "Còn anh em, mắt anh em thật có phúc vì được thấy, tai anh em thật có phúc, vì được nghe. ⁽¹⁷⁾ Quả thế, Thầy bảo thật anh em, nhiều ngôn sứ và nhiều người công chính đã mong mỏi thấy điều anh em đang thấy, mà không được thấy, nghe điều anh em đang nghe, mà không được nghe.

Giải nghĩa dụ ngôn người gieo giống

⁽¹⁸⁾ "Vậy anh em hãy nghe dụ ngôn người gieo giống. ⁽¹⁹⁾ Hễ ai nghe lời rao giảng Nước Trời mà không hiểu, thì quỷ dữ đến cướp đi điều đã gieo trong lòng người ấy: đó là kẻ đã được gieo bên vệ đường. ⁽²⁰⁾ Còn kẻ được gieo trên nơi sỏi đá, đó là kẻ nghe Lời và liền vui vẻ đón nhận. ⁽²¹⁾ Nhưng nó không đâm rễ mà là kẻ nhất thời: khi gặp gian nan hay bị ngược đãi vì Lời, nó vấp ngã ngay. ⁽²²⁾ Còn kẻ được gieo vào bụi gai, đó là kẻ nghe Lời, nhưng nỗi lo lắng sự đời, và bả vinh hoa phú quý bóp nghẹt, khiến Lời không sinh hoa kết quả gì. ⁽²³⁾ Còn kẻ được gieo vào đất tốt, đó là kẻ nghe Lời và hiểu, thí tất nhiên sinh hoa kết quả và làm ra, kẻ được gấp trăm, kẻ được sáu chục, kẻ được ba chục".

Dụ ngôn cỏ lùng

⁽²⁴⁾ Ðức Giêsu trình bày cho dân chúng nghe một dụ ngôn khác: "Nước Trời thì ví như chuyện người kia gieo giống tốt trong ruộng mình. ⁽²⁵⁾ Khi mọi người đang ngủ, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cỏ lùng vào giữa lúa, rồi đi mất. ⁽²⁶⁾ Khi lúa mọc lên và trổ bông, thì cỏ lùng cũng xuất hiện. ⁽²⁷⁾ Ðầy tớ mới đến thưa chủ nhà rằng: "Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao? Thế thì cỏ lùng ở đâu ra vậy?" ⁽²⁸⁾ Ông đáp: "kẻ thù đã làm đó!" Ðầy tớ nói: "Vậy ông có muốn chúng tôi ra nhặt đi không?" ⁽²⁹⁾ Ông đáp: Ðừng, sợ rằng khi nhặt cỏ lùng, các anh làm bật luôn rễ lúa. ⁽³⁰⁾ Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt. Ðến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy nhặt cỏ lùng trước đã, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi".

Dụ ngôn hạt cải

⁽³¹⁾ Ðức Giêsu còn trình bày cho họ nghe một dụ ngôn khác. Người nói: "Nước Trời cũng giống như chuyện hạt cải người nọ lấy gieo trong ruộng mình. ⁽³²⁾ Tuy nó là loại nhỏ nhất trong các hạt giống, nhưng khi lớn lên, thì lại là thứ rau lớn nhất; nó trở thành cây, đến nỗi chim trời tới làm tổ trên cành được".

Dụ ngôn men trong bột

⁽³³⁾ Người còn kể cho họ một dụ ngôn khác: "Nước Trời cũng giống như chuyện nắm men bà kia lấy vùi vào ba đấu bột, cho đến khi tất cả bột dậy men".

Tại sao Ðức Giêsu dùng dụ ngôn mà nói?

⁽³⁴⁾ Tất cả các điều ấy, Ðức Giêsu dùng dụ ngôn mà nói với đám đông; và Người không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn, ⁽³⁵⁾ hầu ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ:

Mở miệng ra, tôi sẽ kể dụ ngôn,

công bố những điều được giữ kín từ tạo thiên lập địa.

Giải nghĩa dụ ngôn cỏ lùng

⁽³⁶⁾ Bấy giờ, Ðức Giêsu bỏ đám đông mà về nhà. Các môn đệ lại gần Người và thưa rằng: "Xin Thầy giải nghĩa dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng cho chúng con nghe". ⁽³⁷⁾ Người đáp: "Kẻ gieo hạt giống tốt là Con Người. ⁽³⁸⁾ Ruông là thế gian. Hạt giống tốt, đó là con cái Nước Trời. Cỏ lùng là con cái Ác Thần. ⁽³⁹⁾ Kẻ thù đã gieo cỏ lùng là ma quỷ. Mùa gặt là ngày tận thế. Thợ gặt là các thiên thần. ⁽⁴⁰⁾ Vậy, như người ta nhặt cỏ lùng rồi lấy lửa đốt đi thế nào, thì đến ngày tận thế cũng sẽ xảy ra như vậy. ⁽⁴¹⁾ Con Người sẽ sai các thiên thần của Người tập trung mọi kẻ làm gương mù gương xấu và mọi kẻ làm điều ác, mà tống ra khỏi Nước của Người, ⁽⁴²⁾ rồi quăng chúng vào lò lửa; ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng. ⁽⁴³⁾ Bấy giờ người công chính sẽ chói lọi như mặt trời, trong Nước của Cha họ. Ai có tai thì nghe.

Dụ ngôn kho báu và ngọc quý

⁽⁴⁴⁾ "Nước Trời giống như chuyện kho báu chôn giấu trong ruộng. Có người kia gặp được thì liền chôn giấu lại rồi vui mừng đi bán tất cả những gì mình có mà mua thửa ruộng ấy.

⁽⁴⁵⁾ "Nước Trời lại cũng giống như chuyện một thương gia đi tìm ngọc đẹp. ⁽⁴⁶⁾ Tìm được một viên ngọc quý, ông ta ra đi, bán tất cả những gì mình có mà mua viên ngọc ấy.

Dụ ngôn chiếc lưới

⁽⁴⁷⁾ "Nước trời lại còn giống như chuyện chiếc lưới thả xuống biển, gom được đủ thứ cá. ⁽⁴⁸⁾ Khi lưới đầy, người ta kéo lên bãi, rồi ngồi nhặt cá tốt cho vào giỏ, còn cá xấu thì vứt ra ngoài. ⁽⁴⁹⁾ Ðến ngày tận thế, cũng sẽ xảy ra như vậy. Các thiên thần sẽ xuất hiện và tách biệt kẻ xấu ra khỏi hàng ngũ người công chính, ⁽⁵⁰⁾ rồi quăng chúng vào lò lửa. Ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng.

Kết thúc

⁽⁵¹⁾ "Anh em có hiểu tất cả những điều ấy không?" Họ đáp: "Thưa hiểu". ⁽⁵²⁾ Người bảo họ: "Bởi vậy, bất cứ kinh sư nào đã được học hỏi về Nước trời, thì cũng giống như chủ nhà kia lấy ra từ kho tàng của mình cả mới lẫn cái cũ".

 

V, Giáo Hội, Bước Ðầu Của Nước Trời

1. Phần ký thuật

 

Ðức Giêsu về thăm Nadarét

⁽⁵³⁾ Khi Ðức Giêsu kể các dụ ngôn ấy xong, Người đi khỏi nơi đó. ⁽⁵⁴⁾ Người về quê, giảng dạy trong hội đường của họ, khiến họ sửng sốt và nói: "Bởi đâu ông ta được khôn ngoan và làm được những phép lạ như thế? ⁽⁵⁵⁾ Ông không phải là con bác thợ mộc sao? Mẹ của ông không phải là bà Maria; anh em của ông không phải là các ông Giacôbê, Gioxép, Simon và Giuđa sao? ⁽⁵⁶⁾ và chị em của ông không phải đều là bà con lối xóm vói chúng ta sao? Vậy bởi đâu ông ta được như thế?" ⁽⁵⁷⁾ Và họ vấp ngã vì Người. Nhưng Ðức Giêsu bảo họ: "Ngôn sứ có bị rẻ rúng, thì cũng chỉ là ở chính quê hương mình và trong gia đình mình mà thôi". ⁽⁵⁸⁾ Người không làm nhiều phép lạ tại đó, vì họ không tin.